تأثیر کاربرد چرخشی آب شور بر تبخیر- تعرق و رشد پاجوش‌های خرمای رقم برحی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

استفاده غیرعلمی از منابع آب با کیفیت پایین، خطرات جدی برای رشد گیاه و محیط زیست دارد. به منظور بررسی امکان استفاده چرخشی از آب غیرشور و شور، این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار روی پاجوش‌های خرمای رقم برحی در سال‌های 97-1396 در شهرستان اهواز اجرا شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل آبیاری با آب رودخانه کارون، آبیاری با آب شور 5 دسی‌زیمنس بر متر پس از دو مرتبه آبیاری با آب رودخانه کارون، آبیاری با آب شور 8 دسی‌زیمنس بر متر پس از دو مرتبه آبیاری با آب رودخانه کارون، آبیاری با آب رودخانه کارون پس از دو مرتبه آبیاری با آب شور 5 دسی‌زیمنس بر متر، آبیاری با آب رودخانه کارون پس از دو مرتبه آبیاری با آب شور 8 دسی‌زیمنس بر متر و آبیاری با آب شور 5 دسی‌زیمنس بر متر در طول سال بودند. میزان تبخیر-تعرق سالانه گیاه با 2/1660 میلی‌متر در لایسیمتر هنگام آبیاری گیاه با آب رودخانه کارون، اختلاف معنی‌داری با سایر تیمارها به جز آبیاری با آب شور 5 دسی‌زیمنس بر متر پس از دو مرتبه آبیاری با آب رودخانه کارون داشت. تیمارهای آبیاری بر تمام صفات رویشی پاجوش خرما شامل تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگچه، طول برگچه، عرض برگچه و محیط تنه اثر معنی‏دار داشتند. نتایج نشان داد که آبیاری چرخشی با آب شور 5 دسی‌زیمنس بر متر پس از دو مرتبه آبیاری با آب رودخانه کارون می‌تواند به عنوان یک راهکار مدیریتی برای آبیاری پاجوش‌های خرمای رقم برحی به‌کار رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Alternative Application of Saline Water on Evapotranspiration and Growth of Barhee Date Offshoots

نویسنده [English]

  • Majid Alihouri
Assistant Professor, Date Palm and Tropical Fruits Research Center, Horticultural Sciences Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Unscientific use of low quality water resources poses serious risks to plant growth and the environment. In order to investigate the possibility of alternative use of non-saline and saline waters, this research was carried out in a randomized complete block design with three replications on Barhee date offshoot at the Ahvaz region in 2017-2018. Experimental treatments were included irrigation with Karun River water, irrigation with saline water of 5 dS/m after twice irrigation with Karun River water, irrigation with saline water of 8 dS/m after twice irrigation with Karun River water, irrigation with Karun River water after twice irrigation with saline water of 5 dS/m, irrigation with Karun River water and twice irrigation with saline water of 8 dS/m and also, irrigation with saline water of 5 dS/m during the year. The plant annual evapotranspiration (1660.2 mm/ly) in treatment of irrigation with Karun River water that had significant difference with other treatments except irrigation with saline water of 5 dS/m after twice irrigation with Karun River water. The irrigation treatments had significant effect on all date offshoot vegetative attributes including number of leaves, leaf length, leaf width, number of leaflets, leaflet length, leaflet width and trunk girth. The results showed that alternative irrigation with saline water of 5 dS/m after twice irrigation with Karun River water can be used as a management practice for irrigation of Barhee date offshoots.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahvaz
  • Alternative irrigation
  • Salinity stress
  • Vegetative growth
  • Water salinity
1. احمدی، ک.، قلی‌زاده، ح.، عبادزاده، ح.، حاتمی، ف.، حسین‌پور، ر.، عبدشاه، ه.، رضایی، م. و فضلی استبرق، م. (1396). آمارنامه کشاورزی سال 1395، جلد سوم: محصولات باغبانی. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. تهران. 231 صفحه.
2. آذری، ا.، ادیمی، م.، اکرم، م.، بختیاری، ز. و پارسی‌نژاد، م. (1388). خوزستان و چالش‌های زهکشی زیرزمینی در سال‌های پیش رو. ششمین کارگاه فنی زهکشی و محیط زیست، اهواز، ایران.
3. شهابی‌فر، م. و رحیمیان م.ح. (1386). تعیین نیاز آبی چغندر قند به روش لایسیمتری در مشهد. چغندر قند. 23(2): 177-184.
4. علی‌حوری، م. (1396). دور و عمق مناسب آبیاری در مرحله رشد رویشی خرمای رقم برحی. مدیریت آب در کشاورزی. 4(1): 28-21.
5. علی‌حوری،‌ م.، ناصری، ع.، برومندنسب، س. و کیانی، ع. (1394). تأثیر تنش آبی و شوری بر تبخیر- تعرق و رشد نهال‌های خرمای برحی. تحقیقات آب و خاک ایران. 46(3): 475-486.
6. علی‌حوری، م. و تیشه‌زن، پ. (1390). برنامه راهبردی بخش خرما در کشور: زیر برنامه آبیاری. انتشارات کردگار. اهواز. 43 صفحه.
7. فیضی، م. و سعادت، س. (1394). اثر مدیریت آبیاری با آب شور بر شوری خاک در یک دورة تناوب زراعی. مدیریت آب و آبیاری. 5(1): 11-25.
8. قائدی، س.، افراسیاب، پ. و دلبری، م. (1396). بررسی مدیریت‌های مختلف تلفیق آب شور و غیر شور بر عملکرد سورگوم علوفه‌ای و توزیع شوری در نیم رخ خاک. مدیریت آب و آبیاری. 7(2): 227-240.
9. کافی، م.، صالحی، م. و عشقی‌زاده، م. (1389). کشاورزی شورزیست: راهبردهای مدیریت گیاه، آب و خاک. انتشارات دانشگاه فردوسی. مشهد. 377 صفحه.
10. کیانی، ع. و مساوات، ا. (1394). بررسی راه‌کارهای مختلف آبیاری یک‌درمیان با استفاده از آب‌شور- غیرشور در عملکرد و بهره‌وری آب ذرت دانه‌ای در آبیاری قطره‌ای. تحقیقات آب و خاک ایران. 46(1): 1-10.
11. مرزی، م.، میرزایی، ف. و لیاقت، ع. (1398). بررسی میزان جذب آب و عملکرد ذرت علوفه‌ای در شرایط مختلف تلفیق آب شور و غیرشور. مدیریت آب و آبیاری. 9(1): 1-14.
12. مستعان، ا.، لطیفیان، م.، تراهی، ع.، امانی، م.، محبی، ع. و علی‌حوری، م. (1396). راهنمای فنی کاشت، داشت و برداشت خرما. انتشارات آموزش کشاورزی. تهران. 282 صفحه.
13. مولوی، ح.، محمدی، م. و لیاقت، ع. (1390). اثر مدیریت آب شور طی دوره رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و پروفیل شوری خاک. علوم و مهندسی آبیاری. 35(3): 11-18.
14. ولی‌زاده، م.، تیشه‌زن، پ. و برومندنسب، س. (1391). بررسی اثر آبیاری با آب شور بر رشد نهال‌های خرما (ارقام برحی و دیری). اولین همایش ملی خرما و امنیت غذایی، اهواز، ایران.
15. همایی، م. (1381). واکنش گیاهان به شوری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. تهران. 97 صفحه.
16. Alihouri, M. & Naseri, A. A. (2017). Effect of agricultural drain water consumption on the growth of juvenile date palm. 13th International Drainage Workshop of ICID, Ahwaz, Iran.
17. Allen, R.G., Pereira, L. S., Raes, D. & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper 56. Rome, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
18. Askri, B., Ahmed, A. T., Abichou, T. & Bouhlila, R. (2014). Effects of shallow water table, salinity and frequency of irrigation water on the date palm water use. Hydrology, 513: 81-90.
19. Bhantana, P. & Lazarovitch, N. (2010). Evapotranspiration, crop coefficient and growth of two young pomegranate (Punica granatum L.) varieties under salt stress. Agricultural Water Management 97: 715–722.
20. Chaudhry, M. R. & Bhutte, M. N. (2002). Conjunctive use of water: impact on soil and crops. Proceeding of the International Workshop on conjunctive water management for sustainable irrigated agriculture in south Asia, Lahour, Pakistan.
21 .Jain, B. L. & Pareek, O. P. (1989). Effect of drip irrigation and mulch on soil and performance of date palm under saline water irrigation. Annuals of Arid Zone, 28(3-4): 245-248.
22. Kurap, S. S., Hedar, Y. S., Al-Dhaheri, M. A., El-Heawiety, A. Y., Aly, M. A. M. & Alhadrami, G. (2009). Morpho-physiological evaluation and RAPD markers -assisted characterization of date palm (Phoenix dactylifera L.) varieties for salinity tolerance. Food, Agriculture & Environment, 7(3&4): 503-507.
23. Naresh, R. K., Minhas, P. S., Goyal, A.K., Chauhan, C. P. S. & Gupta, R. K. (1993). Conjunctive use of saline and non-saline waters. II. Field comparisons of cyclic uses and mixing for wheat. Agricultural Water Management, 23: 139-148.
24. Ramoilya, P. J. & Pandey, A. N. (2003). Soil salinity and water status effect growth of Phoenix dactylifera seedlings. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 31(4): 345-353.
25.Rhoades, J. D., Kandiah, A. & Mashali, A. M. (1992). The use of saline waters for crop production. FAO Irrigation and Drainage Paper 48. Rome, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
26. Sharma, B. R. & Minhas, P. S. (2005). Strategies for managing saline/alkali waters for sustainable agricultural production in South Asia. Agricultural Water Management 78: 136-151.
27. Sharma, D. P. & Tyagi, N. K. (2004). On-farm management of saline drainage water in arid and semi-arid regions. Irrigation and Drainage, 53: 87-103.
28. Slama, I., Abdelly, C., Bouchereau, A., Flowers, T. & Savoure, A. (2015). Diversity, distribution and roles of osmoprotective compounds accumulated in halophytes under abiotic stress. Annals of Botany, 115: 433-447.
29. Tanwar, B. S. (2003). Saline water management for irrigation. International Commission on Irrigation and Drainage, New Delhi, India.
30. Terasaki, H., Fukuhara, T., Ito, M. & He, Ch. (2009). Effects of gravel and date-palm mulch on heat moisture and salt movement in a desert soil. Advances in Water Resources and Hydraulic Engineering 1: 320-325.
31. Tishehzan, P., Naseri, A., Hassanoghli, A. & Meskarbashi, M. (2011). Effects of shallow saline water table management on the root zone salt balance and date palm growth in South-West Iran. Research on Crops, 12(3): 839-847.
32. Tripler, E., Ben-Gal, A. & Shani, U. (2007). Consequence of salinity and excess boron on growth evapotranspiration and ion uptake in date palm (Phoenix dactylifera L., cv. Medjool). Plant Soil, 297: 147-155.
33. Xue, J. & Ren, L. (2017). Conjunctive use of saline and non-saline water in an irrigation district of the Yellow River Basin. Irrigation and Drainage, 66(2): 147-162.