ارزیابی اجتماعی سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری منابع آب، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، ایران

2 استاد، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، ایران

3 استادیار، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

یکی از عوامل ایجاد بحران منابع آب، عدم توجه به بعد اجتماعی حکمرانی آب است. در این پژوهش به ارزیابی اجتماعی سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی پرداخته شده است. برای این منظور در گام اول سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی با مشارکت بازیگران و با توجه به هم‌بست بخش منابع آب با دو بخش غذا و انرژی تعریف شدند. سپس عملکرد سناریوهای مختلف حکمرانی آب زیرزمینی از نظر بعد اجتماعی، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور سه معیار رضایت‌مندی اجتماعی، عدالت اجتماعی و مشارکت اجتماعی تعریف شد. مقدار معیارهای رضایت‌مندی اجتماعی و عدالت اجتماعی با استفاده از پرسشنامه و معیار مشارکت اجتماعی با استفاده از شاخص چگالی توسط آنالیز شبکه اجتماعی برای هر سناریو محاسبه گردید. در انتها به منظور ترکیب سه معیار اجتماعی برای هر سناریو، از الگوریتم فاصله از حد ایدهآل استفاده شد و سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی از دیدگاه اجتماعی رتبه‌بندی گردیدند. نتایج پژوهش نشان داد سناریوی برنامههای مدون کشت و مدیریت بازار غذا با امتیاز 485/0، بالاترین رتبه و سناریوی اصلاح ساختار قانونی در راستای پلمپ تمامی چاه‌های غیرمجاز با امتیاز 392/0 کمترین رتبه را در مقایسه با سایر سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی از لحاظ تاثیرگذاری اجتماعی به دست آوردند. ارزیابی اجتماعی سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی، سیاست‌مداران را قادر می‌سازد اثرات اجرای سناریوهای حکمرانی آب زیرزمینی را بر روی جامعه ارزیابی نموده و تصمیمات درستتری اتخاذ نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social appraisal of Groundwater Governance Scenarios

نویسندگان [English]

  • Samaneh Ghafoori Kharanagh 1
  • Mohammad Ebrahim Banihabib 2
  • Saman Javadi 3
1 Ph.D. Candidate in Water Resources, Department of Irrigation and Drainage Engineering, College of Aburaihan, University of Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Irrigation and Drainage Engineering, College of Aburaihan, University of Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Irrigation and Drainage Engineering, College of Aburaihan, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the factors of the water resources crisis is the lack of attention to the social dimension of water governance. This paper investigates the social assessment of groundwater governance scenarios. For this purpose, in the first step, the modified scenarios of groundwater governance were defined to empower players’ role and the water, food, energy nexus. Then, the performance of groundwater governance scenarios from the social perspective was assessed using criteria-based appraisal. For this purpose, social acceptance, social justice and social participation were defined as social criteria and their values were calculated by using questionnaire and social network analysis. The groundwater governance scenarios were ranked socially applying a compromise-programming algorithm to combine the criteria. The results showed that developing cohesive region-specific cropping pattern and enforcing cropping pattern by chain value management scenario had the highest score and modifying regulation to seal all unauthorized wells scenario had the lowest score in terms of social impact in comparison with the other groundwater governance scenarios. Therefore, the social assessment of groundwater governance scenarios enables policymakers to assess the impact of scenario implementation on society to formulate a better policy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social collaboration
  • Social justice
  • Social satisfaction
  • Water-food-energy nexus
  1. وزارت نیرو. (1395). گزارش ممنوعیت دشت یزد- اردکان. شرکت سهامی آب منطقه­ای یزد. 100 صفحه.
  2. جنوبی، ر.، رضایی، ح.، و بهمنش، ج. (1392).مدیریت سطح آب زیرزمینی از طریق تلفیق آب سطحی و زیر‌سطحی با استفاده از مدل Modflow (مطالعۀ موردی دشت ارومیه). مدیریت آب و آبیاری. 3(1): 68-49.
  3. چیت­ساز، ن. و بنی ­حبیب، م.ح. (1392). استفاده از مدل شباهت به گزینه ایده­آل اصلاحی جهت ارزیابی گزینه­های مدیریت سیلاب. مدیریت آب و آبیاری. 3(1): 81-69.
  4. غفوری خرانق، س.، بنی­ حبیب، م.ح. و جوادی، س.(1398). چالش­ها و راه‌کارهای اصلاحی حکم‌رانی آب زیرزمینی در دشت یزد- اردکان با استفاده از مدل DPSIR. اکوهیدرولوژی. 6(4): 1043-1029.
  5. قربانی، م.، عوض‌پور، ل.، یوسفی، م. و حیدری کهنعلی، ص. (1397). ارزیابی خصوصیات ساختاری سرمایه اجتماعی شبکه ذی­نفعان محلی در راستای حکمرانی مشارکتی منابع طبیعی (منطقه موردمطالعه: شهرستان سرایان، استان خراسان جنوبی). 71(1): 252-241.
  6. کاردان­مقدم، ح.، و روزبهانی، ع. (1394). ارزیابی مدل شبکه‌های بیزین در پیش‌بینی ماهانه سطح آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: آبخوان بیرجند). مدیریت آب و آبیاری. 5(2): 151-139.
  7. کاردان­مقدم، ح.، و روزبهانی، ع. (1397). ارزیابی ساختار DPSIR جهت تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی با تصمیم‌گیری چندمعیاره و مشارکت ذی‌نفعان. آبخوان و قنات. 2(1): 39-29.

8. Chambers, R. (1988). Managing canal irrigation: Practical analysis from South Asia: Cambridge University Press.

9. De Boer, C., Vinke-de Kruijf, J., Özerol, G. & Bressers, H. T. A. (2013). Water governance, policy and knowledge transfer: International studies on contextual water management: Routledge.

10. De Stefano, L., Svendsen, M., Giordano, M., Steel, B. S., Brown, B. & Wolf, A. T. (2014). Water governance benchmarking: concepts and approach framework as applied to Middle East and North Africa countries. Water Policy, 16(6), 1121-1139.

11. Foster, S. & van der Gun, J. (2016). Groundwater governance: key challenges in applying the Global Framework for Action. Hydrogeology Journal, 24(4), 749-752.

12. Gain, A. K. & Schwab, M. (2012). An assessment of water governance trends: The case of Bangladesh. Water Policy, 14(5), 821-840.

13. Garduño, H., van Steenbergen, F. & Foster, S. (2010). Stakeholder participation in groundwater management. GW Mate Briefing Note Series.

14. Groundwater Governance: ,(2015), "Global diagnostic on groundwater governance", Special Edition for WWF7, UNESCO,IHP, gef, FAO, World Bank, 200P

15. Gruber, J. S. (2010). Key principles of community-based natural resource management: a synthesis and interpretation of identified effective approaches for managing the commons. Environmental Management, 45(1), 52-66.

16. Hahn, T., Olsson, P., Folke, C. & Johansson, K. (2006). Trust-building, knowledge generation and organizational innovations: the role of a bridging organization for adaptive comanagement of a wetland landscape around Kristianstad, Sweden. Human Ecology, 34(4), 573-592.

17. Hanneman, R.A. & Riddle, M. (2005). Introduction to Social Network Methods. University of California, Riverside. Published in digital form at  https://faculty.ucr.edu/~hanneman/

18. Hoogesteger, J. & Wester, P. (2015). Intensive groundwater use and (in) equity: Processes and governance challenges. Environmental Science& Policy, 51,117-124.

19. Kazuva, E., Zhang, J., Tong, Z., Si, A. & Na, L. (2018). The DPSIR model for environmental risk assessment of municipal solid waste in Dar es Salaam city, Tanzania. International journal of environmental research and public health, 15(8), 1692.

20. Knüppe, K. & Pahl-Wostl, C. (2011). A framework for the analysis of governance structures applying to groundwater resources and the requirements for the sustainable management of associated ecosystem services. Water Resources Management, 25(13), 3387-3411.

21. Kuzdas, C., Warner, B. P., Wiek, A., Vignola, R., Yglesias, M. & Childers, D. L. (2015). Sustainability assessment of water governance alternatives: the case of Guanacaste Costa Rica. Sustainability Science, 11(2), 231-247.

22. Lautze, J. (2014). Key concepts in water resource management: a review and critical evaluation: Routledge.

23. Megdal, S., Eden, S. & Shamir, E. (2017). Water governance, stakeholder engagement, and sustainable water resources management. Water, 9(190), 1-8.

24. Mills M., Álvarez-Romero J.G., Vance-Borland K., Cohen P., Pressey R.L., Guerrero A.M., et al. (2014). Linking regional planning and local action: Towards using social network analysis in systematic conservation planning. Biological Conservation, 169: 6-13.

25. Mirnezami, S. J., de Boer, C. & Bagheri, A. (2019). Groundwater governance and implementing the conservation policy: the case study of Rafsanjan Plain in Iran. Environment, Development and Sustainability, 1-28.

26. Newig, J., Günther, D. & Pahl-Wostl, C. (2010). Synapses in the network: learning in governance networks in the context of environmental management. Ecology and Society, 15(4).

27. OECD. (2011). Water governance in OECD countries: A multi-level approach: OECD.

28. Pretty, J. & Ward, H. (2001). Social capital and the environment. World Development, 29(2), 209-227.

29. Rogers, P. & Hall, A.W. (2003). Effective water governance.TEC Background Papers No. 7. Global Water Partnership. Stockholm, Sweden. 48p.

30. Svendsen, M. & Meinzen-Dick, R. (1997). Irrigation management institutions in transition: a look back, a look forward. Irrigation and Drainage Systems, 11(2), 139-156.

31. Tropp, H. (2006). Water governance challenges: Managing competition and scarcity for hunger and poverty reduction and environmental sustainability (No. HDOCPA-2006-13). Human Development Report Office (HDRO), United Nations Development Programme (UNDP).

32. Weiss, K., Hamann, M., Kinney, M. & Marsh H. (2012). Knowledge exchange and policy influence in a marine resource governance network. Global Environmental Change, 22(1): 178-188.

33. Wiek, A., Zemp, S., Siegrist, M. & Walter, A. I. (2007). Sustainable governance of emerging technologies-Critical constellations in the agent network of nanotechnology. Technology in Society, 29(4), 388-406.