2اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده مهندسی علوم آب، تخصص: آبیاری/ زهکشی
3دانشیار، اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده مهندسی علوم آب، تخصص: زهکشی، کیفیت آّب، مدیریت بهره برداری
4دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
استفاده از روش آبیاری قطره‌ای زیرسطحی و کابرد مواد جاذب رطوبت مانند زئولیت سبب افزایش ماندگاری آب در خاک می‌شود. به همین دلیل بر عملکرد و بهره‌وری آب گیاهان زراعی می‌تواند موثر باشد. به منظور ارزیابی مطالعه همزمان اثر عمق لوله‌های آبده و کاربرد زئولیت بر محصول ذرت، تحقیقی در دو فصل زراعی: کشت اول در اسفند 1395 تا اواسط تیر ماه 1396 (T1) و کشت دوم از اواسط تیر ماه 1396 تا اواخر آبان ماه 1396 (T2) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و به صورت بلوک‌های خرد شده نواری انجام شد. در این تحقیق دو تیمار مقدار زئولیت در سه سطح (صفر:Z0، پنج: Z1 و ده: Z2 درصد) و کارگذاری لوله‌های قطره‌چکان‌دار در سه عمق (10: D1، 20: D2 و 30: D3 سانتی‌متر) و با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که عمق نصب لوله‌های قطره‌چکان‌دار بر زیست‌توده، درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه و مقدار زئولیت بر عملکرد دانه، زیست‌توده، درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه اثر معنی‌داری داشتند (P-Value≤0.05). اثر متقابل مقدار زئولیت و عمق نصب لوله بر شاخص سطح برگ، درصد نیتروژن دانه و درصد پروتئین دانه اثر معنی‌داری داشتند (P-Value≤0.05). بیشترین عملکرد دانه و بالاترین بهره‌وری آب در ترکیب تیماری D3Z3 و بیشترین مقدار زیست‌توده در تیمارهای D2Z3 و D3Z3 مشاهده شد. برهمکنش کلیه تیمارها نشان داد که تیمارهای T1D3Z2، T1D3Z3 و T2D3Z3 بیشترین عملکرد دانه و تیمارهای T1D2Z3 و T2D2Z3 بیشترین زیست‌توده را داشتند. بیشترین درصد پروتئین در تیمار D2Z3 و بیشترین درصد نیتروژن در تیمارهای D2Z3 و D3Z3 به دست آمد. با جمع‌بندی نتایج، تیمار D3Z3 به عنوان مناسب‌ترین تیمار از نظر عملکرد دانه، بهره‌وری آب، زیست‌توده و کیفیت دانه به دست آمد. به همین دلیل کارگذاری لوله‌های قطره‌چکان‌دار در عمق 30 سانتی‌متر و کاربرد زئولیت در مقدار 10 درصد برای کشت ذرت در شرایط استان خوزستان پیشنهاد می‌شود.
Use of subsurface drip irrigation and absorbent material such as zeolite increase the moisture retention in soil. So, it has effective effects on crop yield and water use efficiency. In order to evaluate the study of the effect of dripper depth and zeolite amount on corn, this research was conducted in two crop seasons: the first one on March 2016 to June 2016 (T1) and the second one on July 2016 to November 2016 (T2) at research farm station in Shahid Chamran university of Ahvaz as completely randomized block in split sprite block. In this study, two treatments consist of calsic zeolite in three levels (zero: Z0, 5%: Z1, and 10%: Z2) and implementing dripper in three depths (10cm: D1, 20cm: D2, and 30cm: D3) with three replications. The results showed that dripper depth had a significant effect on corn biomass, nitrogen percentage and protein percentage and zeolite amount had a significant effect on corn yield, biomass, nitrogen percentage and protein percentage (P-Value≤0.05). The interaction effect of dripper depth and zeolite amount had a significant effect on leaf area index, nitrogen percentage and protein percentage (P-Value≤0.05). The highest yield and water use productivity were observed in D3Z3, the highest biomass was found in D2Z3 and D3Z3. The interaction of all treatments showed that T2D3Z1, T1D3Z3, and T1D3Z2 had the highest yield and T1D2Z3 and T2D2Z3 had the highest biomass. Treatments D2Z3 had the highest protein percentage and D2Z3 and D3Z2 had the highest nitrogen percentage. Concluding the results, D3Z3 was the best treatment in the case of yield, water use productivity, biomass, and corn quality. So, it is recommended to use depth 30cm to implement the dripper and use 10% of zeolite for cultivating corn in Khuzistan.
کلیدواژه‌ها [English]
Calsic Zeolite, Corn Yield Quality, Corn Protein, Dripper depth, Corn Nitrogen, Water use efficiency
مراجع
احمدی، م.، خاشعی سیوکی، ع.، و سیاری، م. ح. 1395، اثر مقدار کود و زئولیت‌های کلسیمی، پتاسیمی و ترکیبی بر کاهش آبشویی نیترات از خاک. آب و خاک. 3(3): 841-829.
بابایی، م. ا.، بیگلویی، م. ح.، و پیرمرادیان، ن. 1396. تأثیر توأم تنش آبی و شوری بر عملکرد کمی و کیفی ذرت دانه‌ای رقم سینگل گراس 260. علوم و مهندسی آبیاری. 40(3): 61-49.
بای‌بوردی، ا.، 1395، تأثیر زئولیت و محلول پاشی سلنیوم و سیلیسیوم بر عملکرد، اجزای عملکرد وبرخی صفات فیزیولوژیک کلزا تحت شرایط شوری. آب و خاک. 14(1): 170-154.
تقدیسی حیدریان، ز.، خراسانی، ر.، و امامی، ح. 1397. تأثیر ورمی‌کمپوست و کود حیوانی بر رشد و جذب عناصر کم مصرف در ذرت. آب و خاک. 32(4): 17-1.
خاشعی سیوکی، ع.، و احمدی، م.، 1394. زئولیتها: معرفی و خواص و کاربرد آن، دانشگاه بیرجند.
خاشعی‌سیوکی ع.، کوچک‌زاده م. و شهابی‌فر، م. 1387. تأثیر کابرد زئولیت طبیعی کلینوپتیلولایت و رطوبت خاک بر اجزای عملکرد ذرت. پژوهش‌های خاک (علوم آب و خاک). 22(2): 241-235.
صداقتی، ن.، حسینی‌فرد، س. ج.، و محمدی محمدآبادی، ا. 1391. مقایسه اثر دو سیستم آبیاری قطره‌ای سطحی و زیرسطحی بر رشد و عملکرد درختان بارور پسته. آب و خاک. 26(3): 585-575.
طباطبایی، ح.، و موسوی، م. 1396. تأثیر عمق نصب قطره‌چکان و فاصله لاترال‌های آبیاری قطره‌ای زیرسطحی در انتقال نیترات در شرایط استفاده از پساب شهری برای گیاه چمن. حفاظت منابع آب و خاک. 7(2): 26-15.
علیزاده، ا. 1394، طراحی سیستم‌های آبیاری، انتشارات آستان قدس رضوی، دانشگاه امام رضا.
فرمهینی‌فراهانی، م.، میرزاخانی، م.، و ساجدی، ن. 1392. اثر تنش کم‌آبی و کاربرد مواد جاذب رطوبت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم پاییزه در اراک. یافته‌های نوین کشاورزی. 7(3): 274-263.
مدنی، ح.، مقیمی، آ.، و ساجدی، ن. ع.، 1389. تأثیر مقادیر مختلف زئولیت و دور آبیاری بر عملکرد و برخی صفات سیب‌زمینی. یافته‌های نوین کشاورزی. 4(15): 289-281.
Bozkurt, S., and Mansoroglu, G. S., 2011. The effects of drip line depths and irrigation levels on yield, quality and water use characteristics of lettuce under greenhouse condition. African Journal of Biotechnology. 10(17): 3370-3379.
Cetin, O., and Bilget, L. 2002. Effects of different irrigation methods on shedding and yield of Cotton. Agricultural Water Management. 54: 1-15.
Dos Santos, L. N. S., Matsura, E. E., Goncalves, I. Z., Bardosa, E. A. A., Nazario, A. A., Tuta, N. F., Elaiuy, M. C. L., Feitosa, D. R. C., and De Sousa, A. C. M., 2016. Water storage in the soil profile under subsurface drip irrigation: evaluation two installation depths of emitters and two water qualities. Agricultural Water Management. 170: 91-98.
Dukes, M. D., and Scholberg, J. M. 2005. Soil moisture controlled subsurface drip irrigation on sandy soils. Applied Engineering Agriculture. 21(1): 89-101.
FAO.2012. FAOSTAT-Agriculture Database, Retrieved September 28, 2015, from: http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx.
Mahmoud, M. A. B., Sharp, R. E., Olivier, M. J., Finke, D. L., Ellersieck, M. R., and Hibbard, B. E. 2016. The effect of western corn rootworm (Coleoptera: Chrysomelidae) and water deficit on Maize performance under controlled conditions. Field and Forage Crops. 109(2): 684-698.
Suarez-Ray, E. M., Choi, C. Y., William, B., McCloskey, B., and David, M. K. 2006. Effects of chemical on root chemical on root intrusion into subsurface drip emitters. Irrigation and Drainage. 55: 501-509.
Vadar, H. R., and Subbaiah, R. 2016. Performance of summer okra under subsurface drip irrigation method in clay loam soil of coastal saurastra. Advanced in Life Science. 5(6): 2278-3849.
Wang, W. X., Vinocur, B. and Altman, A. 2003. Plant responses to drought, salinity and extreme temperatures: Towards genetic engineering for stress tolerance. Planta. 218: 1-14.
Wu, Q., Xia, G., Chen, T., Zheng, J., Bu, F., and Chi, D. 2016. Effects of nitrogen and zeolite on rice grain yield, water and nitrogen use and soil total nitrogen in coastal region of northeast China. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 47(18): 2103-2114.
ابتدای صفحه