بررسی کارآیی روشهای تجربی برآورد تبخیر- تعرق مرجع (بر پایه درجه حرارت) در اقلیمهای مختلف (مطالعه موردی ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشگاه رازی، تخصص: آبیاری

2 کارشناس ارشد

چکیده

بررسی کارآئی روشهای تجربی بر آورد تبخیر و تعرق مرجع در بر آورد نیاز آبی گیاهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا، در این مطالعه از دادههای هواشناسی 154 ایستگاه سینوپتیک کشور در مقطع آماری 15 ساله(1377 تا 1391)، تبخیر- تعرق پتانسیل برای تمام ایستگاههای سینوپتیک کشور، با استفاده از روشهای محاسباتی مبنی بر درجه حرارت هوا، مشتمل بر17 روش محاسبه شدند. نتایج حاصل از روشهای مختلف با نتیجه حاصل از روش مرجع (فائو- پنمن- مانتیث) مقایسه گردیدند. بهترین و بدترین روشها براساس شاخصهای آماری مختلف، شامل ضریب رگرسیونی، جذر مربعات، متوسط خطای تخمینها و معیار جاکوویدزانتخاب شدند. نتایج نشان داد، که به ترتیب برای اقلیم خشک، روشهای هارگریوز-M4، هارگریوز، هارگریوز-M2، هارگریوز-M1، هامون1961، هامون1963و هارگریوز سامانی مناسبترین روشها می‎باشند. برای اقلیم نیمهخشک روشهای هارگریوز-M4 ، هارگریوز، هامون1963 و هارگریوز سامانی مناسبترین روشها بودند.در اقلیم مدیترانهای روشهای هارگریوز- M4و هارگریوز مناسبترین روشها بودند.در اقلیم نیمهمرطوب روشهای هارگریوز-M4 و هارگریوز-M2 مناسبترین روشها برگزیده شدند.در اقلیم مرطوب نیز روشهای هارگریوز-M4، هارگریوز- M2و هارگریوز-M1 مناسبترین روشها و در اقلیمهای بسیار مرطوب روشهای هارگریوز-M4، هارگریوز، هارگریوز-M1 و بلانیکریدل-4 مناسبترین روشها و روش چندل نامناسبترین روش برای همه اقلیم‎ها بود.ضمنا مطالعات لیسیمتری انجام شده در اقلیم نیمه خشک، انتخاب بهترین و بدترین روشهای برآورد تبخیر- تعرق مبنی بر درجهحرارت را تایید نمودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating the efficiency of temperature empirical based methods for estimating evapotranspiration in different climate conditions (case study of Iran)

نویسندگان [English]

  • Houshang Ghamarnia 1
  • Mahnaz Lorestani 2
1
2 Water Resources Engineering Dept
چکیده [English]

Evaluating the efficiency of empirical methods for determining of reference evapotranspiration is essential in order to determine plants water requirement. Therefore, in this study, the meteorological data of 154 stations around the Iran country were used during the statistical period of 15 years (1999 to 2013). Potential evapotranspiration for all synoptic stations was computed using the computational methods based on air temperature, containing 17 methods. The results of different methods were compared to the result of the reference method (FAO-Penman-Monteith). The best and worst methods were selected based on different statistical indexes including regression coefficient, squared squares, mean error estimates and Jacobis criterion. The results showed that for dry climate, Hargreaves-M4, Hargreaves, Hargreaves-M2, Hargreaves-M1, Hammon 1961, Hamon 1963 and Hargreaves Samani were the most suitable methods, respectively.
For semi-arid climate, the Hargreaves-M4, Hargreaves, Hamon 1963 and Hargreaves Samani methods were the most appropriate methods. In the Mediterranean climate, the Hargreaves-M4 and Hargreaves methods were the most appropriate methods. In the semi-humid climate condition, the Hargreaves-M4 and Hargreaves-M2 were selected as the most appropriate methods. In wet climates, Hargreaves-M4, Hargreaves-M2 and Hargreaves-M1 methods were the most suitable methods and in the very humid climates, the Hargreaves-M4, Hargreaves, Hargreaves-M1and Blanicril-4 were the most appropriate methods respectively. Moreover, the Schendel method also was selected as the worst method in all the above mentioned climates. Meanwhile, in the semi-arid climate, the

کلیدواژه‌ها [English]

  • Potential evapotranspiration
  • Meteorological data
  • Statistical indexes
  • Lysimetric studies
  • Temperature based method
  1. بابامیری ا. و دین‌پژوه ی(1391) مقایسه چهار روش تخمین تبخیر- تعرق گیاه مرجع مبتنی بر درجه حرارت هوا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه. مجله علمی علوم کشاورزی و مهندسی آبیاری. 37(1): 54-43.
  2. خیرابی ج.  توکلی ع. انتصاریم. و سلامت ع(1376) معرفی جهات نظری و کاربردی روش پنمن مانتیث و ارائه تبخیر تعرق مرجع استاندارد برای ایران. کمیته ملی آبیاری و زهکشی. 166 صفحه.
  3. سالاریان م. نجفی م. داوری ک. اسلامیان س س. و حیدری م(1392) مناسب‌ترین روش برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل در شرایط کمبود داده‌های هواشناسی در ماه‌های گرم و سرد سال. مطالعه موردی شهرستان اصفهان. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 1(8): 73-62.
  4. علیزاده ا. امیرشاهی ب. و  ثنایی‌نژاد م. ح(1380-1379) بررسی دقت و عملکرد تبخیر- تعرق پتانسیل محاسبه شده به روش‌های هارگریوز- سامانی و تشتک تبخیر در ایستگاه‌های سینوپتیک استان خراسان. انیوار42 و43: 70-51.
  5. میرموسوی س.ح. پناهی ح. اکبری ح. و اکبرزاده ی(1391) واسنجی روش‌های برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل گیاه مرجع و محاسبه نیاز آبی زیتون در کرمانشاه. جغرافیا و پایداری محیط(3): 64.
  6. Afandi G and Abdrabbo M (2015) Evaluation of Reference Evapotranspiration Equations under Current Climate Conditions of Egypt, Turkish Jornal of Agriculture-Food Science and Technology. 3(10): 819-825.
  7. Allen RG, Pereira LS, Reas D and Smith M (1998) Crop Evapotranspiration-Guidelines for Computing Crop Water Requirement, FAO Irrigation and Drainage Paper (56). Rome, Italy.
  8. Asareh A and Davoodi H (2015) Estimation some Estimaters Evapotranspiration in Township Omidiye, Jornal proficiency science and engineering water, Islamic Azad University, Ahwaz. 4(10).
  9. Blaney H.F and Criddle W.D (1950) Determining water requirements in irrigated area from climatological irrigation data, US Department of Agriculture, Soil Conservation Service.
  10. Jin-Fa Chen JF, Yeh HF, Lee Ch H and Lo WH (2005) Optimal Comparision of Emperical Equations for Estimating Potential Evapotranspiration in TAIWAN, XXXI IAHR Congress, Seoul, Korea.
  11. Farmer W, Strzepek K, Schlosser CA, Droogers P and Gao X (2011) A Method for Calculating Reference Evapotranspiration on Daily Time Scales, MIT Joint Program on the Science and Policy of Global Change, Report. (195).
  12. Ghamarnia H, Jafarizade M,  Meri E and Gobadei M (2013) Lysimetric Determination of (Coriandrumsativum L.) Water Requirement and Single and Dual Crop Coefficients in a Semiarid Climate. J. Irrig. Drain Eng.2013(139) :447-455.
  13. Jacovides CP (1997) Reply to comment on Statistical procedures for the evaluation of evapotranspiration models, J. Agricultural water management. 3:95-97.
  14. Lo´pez-Urrea R, Martı´n de Santa Olalla F, Fabeiro C and Moratalla A (2006) Testing evapotranspiration equations using lysimeter observations in a semiarid climate J. agricultural water management. 85: 15-26.
  15. Rao LY, Sun G, Ford CR and Vose, JM (2011) Modeling Potential Evapotranspiration of Two Forested Watersheds in the Southern APPALACHIANS, American Society of Agricultural and Biological Engineers. 54(6): 2067-2078.
  16. Roshan Gh, Khosh Akhlagh F and Karimpour M (2011) Evaluate and modify the appropriate model for evapotranspiration.
  17. SabziparvarA.A and Tabari H (2010) Regional estimation of reference evapotranspiration, Journal of Irrigation and Drainage Engineering. 136(10): 724-731.
  18. Raziei T, DaneshkarArasteh P and Saghafian B (2005) Annual Rainfall Trend Analysis in Arid and Semi-Arid Region of Central and Eastern Iran, Water and Wastewater. 54: 73-81.