تأثیر سطوح مختلف آبیاری با پساب شهری بر تجمع برخی عناصر شیمیایی در خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی اب- دانشکده کشاورزی - دانشگاه لرستان-ایران

2 استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان

3 استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان. خرم اباد

چکیده

امروزه به علت خشکسالی و کمبود آب استفاده از آب‌های نامتعارف به ویژه پساب حاصل از تصفیه فاضلاب شهری در کشاورزی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. بدین منظور این تحقیق با هدف بررسی اثرات پساب شهری بر تجمع عناصر شیمیایی نیتروژن، پتاسیم، فسفر و سدیم وهمچنین میزان موادآلی، pH و شوری خاک در کشت فلفل دلمه‌ای به صورت گلدانی در گلخانه‌ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان صورت گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار آبیاری با 100 درصد پساب (T100)، 75 درصد پساب و 25 درصد آب چاه (T75+25)، 50 درصد پساب و 50 درصد آب چاه (T50+50)، 25 درصد پساب و 75 درصد آب چاه (T25+75)، 100 درصد آب چاه (T0+100) و 100 درصد آب چاه و کود شیمیایی (T0+100+k) و سه تکرار در پاییز 1393 اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمارها بر تجمع فسفر، پتاسیم، سدیم، موادآلی، شوری وpH خاک در سطح یک درصد و نیتروژن در سطح پنج درصد دارای تفاوت معنی‌داری می‌باشد. با افزایش درصد پساب در آب آبیاری (تیمار 100 درصد پساب) نسبت به خاک قبل از کشت غلظت فسفر(59 درصد)، پتاسیم قابل جذب(7/20 درصد)، نیتروژن کل(28/2 برابر) و مواد آلی(1/1 برابر) افزایش نشان داد و میزان pH(بجز در تیمار 100درصد پساب) 4/7 درصد و شوری 18 درصد کاهش یافت. علاوه برآن، یافته‌ها بیانگر این است که با مصرف پساب به دلیل داشتن عناصر غذایی مورد نیاز گیاه می‌توان با مدیریت صحیح در منطقه مورد مطالعه استفاده از کود شیمیایی را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of different levels of irrigation with treated urban wastewater on soil chemical elements accumulation

نویسندگان [English]

  • akram Hosseinnejad mir 1
  • Abbas Maleki 2
  • Afsaheh Alinejadian bidabadi 3
1 department enjenery water- faculity agriculture- university- iran
2 Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Water Engineering Department. Lorestan University, Khoramabad, Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Soil Science Department, Lorestan University, Khoramabad, Iran
چکیده [English]

Due to drought and water scarcity, the use of unconventional waters in agriculture, i.e. the outlet of urban wastewater treatment, has become an important water resource, recently. The aim of this study was to investigate the effects of irrigation with Khorramabad treated urban wastewater in Lorestan province on the accumulation of chemical elements such as nitrogen, potassium, phosphorus, and sodium in soil along with soil organic matter, pH and salinity in a pepper field. The experiment was conducted in the form of randomized complete blocks design with six treatments: T100: 100 percent wastewater, T75+25: 75 percent wastewater + 25 percent fresh water, T50+50: 50 percent wastewater + 50 percent fresh water, T25+75: 25 percent wastewater + 75 percent fresh water, T0+100: 100 percent fresh water, and T0+100+k: 100 percent fresh water containing fertilizers with three replications in the research greenhouse of faculty of agriculture, Lorestan University. Experimental results showed that the effects of treatments on the accumulation of phosphorus, potassium, sodium, organic matter, EC, and pH were significant at 1 percent level and nitrogen at 5 percent level. By increasing the percentage of wastewater in irrigation water (T100: 100 percent wastewater), to pre-planting soil the concentration of available phosphorus(59%), available potassium(20.7%), total nitrogen(2.28-fold), and organic matter (1.1-fold) increased, and the pH (except T100 treatment) 7.4% and EC 18% decreased. In addition, the findings of this study indicated that with the use of wastewater due to its nutrients which are required for the plants, it is possible to minimize the fertilizer consumption by a proper management plan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • nitrogen
  • organic matter
  • Phosphorus
  • sodium
  • Unconventional waters
  1. ابوالحسنی زرجوع ا.، زهتابیان غ.، مشهدی ن.، خسروی ح. و سلطانی گردفرامرزی م (1393) ارزیابی آثار آبیاری با فاضلاب تصفیه‌شده بر برخی خصوصیات خاک. بازیافت آب. 1(1):17-24.
  2. آقابراتی ا.، حسینی م.، اسماعیلی ع. و مارالیان ح (1388) اثر آبیاری با فاضلاب شهری بر خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاک، تجمع عناصر غدایی و کادمیوم در درختان زیتون. علوم محیطی. 6(3):1-10.
  3. صالحی ا.، طبری کوچکسرایی م.، محمدی ج. و علی عرب ع (1387) اثر آبیاری با پساب شهری بر خاک و رشد درختان کاج تهران. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. 16(2):186-196.
  4. صفری سنجانی ع (1374) پیامد آبیاری با پساب بر برخی ویژگی‌های شیمیایی خاک ناحیه برخوار اصفهان و انباشتگی برخی عناصر در گیاه یونجه. دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان. اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
  5. طائی سمیرمی ج (١٣٨4) بررسی اثر آبیاری با فاضلاب شهری زابل بر عملکرد کمی و کیفی خاک و ویژگی‌های شیمیایی خاک. دانشگاه زابل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
  6. عابدی کوپایی ج.، افیونی م.، مصطفی‌زاده ب.، موسوی س. و باقری م (1382) تأثیرآبیاری بارانی سطحی با پساب تصفیه شده بر شوری خاک. آب و فاضلاب. 14(1):2-11.
  7. عاطفی ا. و قائمی ع (1391) بررسی تأثیر مدیریتی کیفیت متفاوت آب آبیاری، پساب تصفیه شده و کود ازت، فسفر و پتاسیم بر خصوصیات شیمیایی خاک در کشت کلم بروکلی در آبیاری میکرو. آب و خاک. 26(5): 1119-1127.
  8. عرفانی‌آگاه ع (1378) بررسی کارایی فاضلاب‌های تصفیه شده‌ی خانگی در آبیاری زراعت کاهو و گوجه فرنگی. مجموعه مقالات همایش جنبه‌های زیست محیطی استفاده از پساب‌ها در آبیاری، کمیته‌ی ملی آبیاری و زهکشی، دانشگاه تهران، ایران.
  9. علیمحمدی ر (1394) بررسی تغییرات حاصله در خاک و گیاه ناشی ازآبیاری با استفاده از پساب تصفیه شده شهری و تأثیر آن بر عملکرد یونجه. پژوهش آب در کشاورزی. 29(1):36-47.
  10. فرمانی فرد م (1396) بررسی تأثیر آبیاری با پساب تصفیه شده شهری کرمانشاه بر خصوصیات گیاه و خاک. دانشگاه رازی. کرمانشاه. رساله دکتری.
  11. فیضی ح. و ذبیحی ح. ر (1386) تأثیر کاربرد پساب شهری تصفیه شده بر عملکرد چهار گیاه علوفه‌ای و تجمع عناصر سنگین در خاک. مجموعه مقالات دهمین کنگره علوم خاک ایران. کرج، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. ایران.
  12. قائمی ع ا. و امین دین ا (1393) بررسی تأثیر کاربرد فاضلاب تصفیه شده شهری بر ویژگی‌های شیمیایی خاک آبیاری قطره‌ای سطحی. تحقیقات مهندسی کشاورزی. 15(4): 65-78.
  13. مرادمند م (1388) اثر مصرف پساب شهری شهرکرد بر غلظت عناصر غذایی فسفر، پتاسیم و نیتروژن خاک و بر رشد و عملکرد فلفل سبز. چهارمین همایش منطقه‌ای ایده‌های نو در کشاورزی،. دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، ایران.
  14. معاونت تحقیقاتی سازمان محیط زیست (1371) استاندار خروجی فاضلاب‌ها. انتشارات دفتر آموزش زیست محیطی. صفحه 10.
  15. ملکوتی م ج (1375) کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه‌سازی مصرف کود در ایران. چاپ دوم، انتشارات نشر آموزش کشاورزی، کرج. صفحه 52-54.
  16. نظری م ع.، شریعتمداری ح.، افیونی م.، مبلی م. و رحیلی ش (1385) اثر کاربرد پساب و لجن فاضلاب صنعتی بر غلظت برخی عناصر و عملکرد گندم، جو و ذرت. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 10(3): 97-111.
  17. یزدانی و.، قهرمان ب.، داوری ک. و فاضلی ا (1393) تأثیر پساب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک. علوم و تکنولوژی محیط زیست. 16(93):543-558.
  18. Asano T and Levine A D (1996) Wastewater reclamation, recycling and reuse: past, present and future. Water Science and Tecnology. 33(10-11): 1-14.
  19. Ayers RS and Westcot DW (1985) Water quality for agriculture. FAO, Rome, Italy.
  20. Bhati M and Singh G (2003) Growth and mineral accumulation in Eucalyptus camaldulensis seedlings irrigated with mixed industrial effluents. Bioresource Technology. 88(3): 221-228.
  21. Bole J B, Carefoot J M, Chang C and Oosterveld M (1981) Effect of wastewater irrigation and leaching percentage on soil and ground water chemistry. Environmental Quality. 10(2): 177-183.
  22. Gohil M B (2000) Land Treatment of WasteWater. New Age international publishers, New Dehli, 134 p
  23. Gong C and Donahoe R J (1997) An experimental study of heavy metal attenuation and mobility in sandy loam soils. Applied Geochemistry. 12(3): 243-254.
  24. Kiziloglu F M, Turan M, Sahin U, Kuslu Y and Dursun A (2008) Effects of untreated and treated wastewater irrigationon some chemical properties of cauliflower (Brassica olerecea L. var. botrytis) and red cabbage (Brassica olerecea L. var. rubra) grown on calcareous soil in Turkey. Agricultural Water Management. 95(6): 716-724.
  25. Magesan G N, Williamson J C, Yeates G W and Lloyd-jones A Rh (2000) Wastewater C:N ratio effects on soil hydraulic conductivity and potential mechanisms for recovery. Bioresource Technology. 71(1): 21-27.
  26. Murtaza G, Ghafoor A and Qadir M (2006) Irrigation and soil management strategies for using saline- sodicwater in cotton- wheat rotation Agric. Agricultural Water Management. 81(1-2): 98-114.
  27. Rusan M J M, Hinnawi S and Rousan L(2007) Long term effect of wastewater irrigation of forage crops on soil and plant quality parameters. Desalination. 215(1-3): 143-152.
  28. Pescod M B(1992) Wastewater treatment and use in agriculture FAO. Irrigation and Drainage Paper, No. 47, 113 p.