بررسی اثر تاریخ کاشت و سامانه آبیاری بر برخی ویژگی های زراعی برنج در گنبد کاووس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تولیدات گیاهی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد، گلستان، ایران

2 گروه تولیدات گیاهی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد، گلستان، ایران.

3 گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

با هدف ارزیابی کارایی سامانه آبیاری زیرسطحی به روش کپسول‌های رسی متخلخل در تامین نیاز آبی برنج در دو تاریخ کشت مختلف آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کاملا تصادفی در سه تکرار و با دو تیمار آبیاری (غرقابی و زیر‌سطحی) در دو فاز زمانی کشت (تاریخ کشت اول: 1-خرداد و تاریخ کاشت دوم: 1-تیرماه) در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. صفات ارتفاع بوته، طول خوشه اصلی، جرم دانه پر، جرم هزاردانه، جرم خوشه اصلی، جرم کل خوشه‌ها و عملکرد دانه، میزان مصرف آب و کارایی مصرف آب بررسی شد. نتایج نشان داد تیمار آبیاری غرقاب نسبت به آبیاری زیرسطحی در هر دو تاریخ کاشت افزایش عملکرد معنی‌داری نداشت. صرفه جویی آب مصرفی به روش زیرسطحی در مقایسه با روش غرقابی در تاریخ کاشت اول و دوم به ترتیب30 و 5/39 درصد بود. همچنین نتایج نشان داد اختلاف معنی‌داری بین عملکرد دانه در فاز زمانی کاشت وجود داشت. عملکرد دانه در تاریخ کاشت دوم (3212 کیلوگرم بر هکتار) نسبت به تاریخ کاشت اول (4463 کیلوگرم بر هکتار) با 28 درصد کاهش همراه بود. نتیجه کلی آن که به کمک تکنیک تامین رطوبت نزدیک به اشباع خاک می‌توان به کشب برنج بدون کاهش عملکرد مبادرت کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the effects of cultivation dates and irrigation systems on some agronomic properties of rice in Gonbad Kavous

نویسندگان [English]

  • Lila ShamsAli 1
  • Abbas Biabani 2
  • HOJJAT GHORBANI VAGHEI 3
  • Fakhtak Taliey Tabari 1
1 Department of Plant Production at Gonbad University, Gonbad Kavous, Iran
2 Department of Plant Production at Gonbad University, Gonbad Kavous, Iran.
3 Department of Natural Resources at Gonbad University, Gonbad Kavous, Iran.
چکیده [English]

In order to evaluate the performance of sub-irrigation system using porous clay capsules, the experiment was conducted as factorial plot in base of randomized complete block design with three replications and two irrigation treatments on two different time, 21-MAY-2016 and 21-JUNE-2016 for rice culture. In this study some morphological traits including grain yield, number of empty seeds, number of filled seeds, number of whole seeds, weight of main panicle, main panicle length, 1000-grain weight, plant height, water consumption and water use efficiency were assessed. The results showed that flooding irrigation had no significant effect on the yield increasing compared to sub-irrigation at two sowing dates. Also, the water consumption decreased 30% and 39.5% using sub-irrigation in two sowing date (21-MAY-2016, and 21-JUNE-2016) respectively, comparision to flooding irrigation. Based on the result grain yield at two sowing date had significant effect. The grain yield decreased 28 percent in the second date of culture (4463 kg.ha-1) compared the first date of culture (3212 kg.ha-1) at two irrigation methods. Generally, using porous clay capsules technique, rice culture could be provided without yield loss at arid and semiarid reigons.

کلیدواژه‌ها [English]

  • morphological traits
  • Porous clay capsules
  • water stress
  • Water volume consumption
  • Yield components

مراجع

1. اسدی ر.، علیزاده ا.، انصاری ح.، کاوسی م. و امیری ا (1395) تأثیر مقادیر آب و نیتروژن مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد و بهره­وری آب در دو روش کشت برنج. پژوهش آب در کشاورزی. 30(2): 157-145.
2. آبسالان ش.، و گیلانی ع (1384) تغییر مدیریت آبیاری مزارع برنج خوزستان ضرورتی اجتناب ناپذیر. کمیته ملی آبیاری زهکشی. گزارش کارگاه آبیاری سطحی مکانیزه. ص 78-73.
3. حیدری ن (1390) تعیین و ارزیابی شاخص کارایی مصرف آب محصولات زراعی تحت مدیریت کشاورزان در کشور. مدیریت آب و آبیاری. 1(2): 57-43.
4. رضایی استخروییه ع.، صداقت م.، عربزاده ب.، سیاری ن (1395) تأثیر روش‌های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه برنج (رقم شیرودی). مدیریت آب و آبیاری.  6 (2): 204-193.
5. صداقت ن.، پیردشتی ه. ا.، اسدی ر. و موسوی طغانی ی (1393) اثر روش­های آبیاری بر بهره­وری آب در برنج. پژوهش آب در کشاورزی. 28(1): 9-1.
6. صفایی ص.، سمیع‌زاده، ح.، اصفهانی م. و ربیعی ب (1388) همبستگی صفات زراعی در شرایط آبیاری مطلوب و تنش رطوبتی در برنج. علوم و فنون  کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 13 شماره 48 : 105-91.
7. قربانی واقعی ح.، بهرامی ح. و نصیری ف (1395) آنایز ابعادی الگوی خیسیدگی کپسول‌های رسی متخلخل. پزوهش آب ایران. 10 (1):  85-77.
8.. قربانی واقعی ح.، بهرامی ح.، مظهری ر. و حشمت پور ع (1394) تأثیر آبیاری زیرسطحی با کپسول‎های رسی متخلخل بر ویژگی‎های کمی و کیفی گیاه انگور. آب و خاک. 29 (1):66-58. 
9. گیلانی ع.، سیادت س. ع.، عالمی سعید خ.، بخشنده ع. م.، مرادی ف. و سیدنژاد م (1388)اثر تنش گرما بر پایداری عملکرد، محتوی کلروفیل و ثبات غشای سلول برگ پرچم در ارقام رایج برنج در استان خوزستان. علوم زراعی ایران. 11(1): 100-82.
10. لیموچی ک. و نورزاده حداد  م (1395) بررسی اثر تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و برخی ویژگی‌های زراعی رقمهای برنج در شمال خوزستان. علوم گیاهان زراعی ایران. 47 (4): 619-611.
11. لیموچی ک.، سیادت ع. و گیلانی ع (1391) بررسی اثر تاریخ­های مختلف کاشت بر شاخص­های رشد و عملکرد ارقام برنج در شمال خوزستان. تولید گیاهان زراعی. 6(2): 167-184.
12. مقبلی ا.، دلبری م. و کوهی ن (1394) بررسی صفات رویشی و زایشی گل محمدی در رژیم‌های مختلف آبیاری قطره‌ای سطحی و زیرسطحی. تحقیقات آب و خاک ایران. 46 (4): 683-673.
13. میرابوالقاسمی م.، قبادی‌نیا م.، قاسمی ا. ر. و نوری امام زاده‌ای م ر (1395) تأثیر آبیاری زیرزمینی و مدیریت آبیاری بر مشخصه‌های رشد و اجزای عملکرد برنج در منطقه خشک  و نیمه خشک. آب و خاک. 31 (2): 421-411.
14. میری ح.، نیکان و. و باقری ع (1391) تأثیر آبیاری تناوبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره­وری  آب در کشت مستقیم برنج در منطقه کازرون، تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. سال دوم. شماره پنجم. ص 26-13.
15. Belder P, Bouman B A M, Cabangon R, Guoan L, Quilang E J P, Yuan Hua L, Spiertz J H J and Tuong T P (2004) Effect of water-saving irrigation on rice yield and water use water in typical lowland conditions in Asia. Agricultural Water Management. 65(3): 193-210.
16. Boojang H and  Fukai S (2002) Effects of soil water deficit at different growth stages on rice growth and yield under up-land conditions.1: Growth during drought. Field Crops Research. 1: 37-45.
 17. Bouman B A M, Peng S A, Castaneda R and Visperas R M (2005) Yield and water use of irrigated tropical aerobic rice systems. Agricultural Water Management. 74: 87–105.
18. El Baroudy A A Ibrahim M M and Mahmoud M A (2014) Effects of deficit irrigation and transplanting methods of irrigated rice on soil physical properties and rice yield. Soil Use and Management, 30: 88-98.
19. Fukai, S. 1999. Phonology in rainfed low land rice. Field Crops  Research. 64: 5-60.
20. Lal B, Priyanka G and Ekta J (2013) Different rice establishment methods for producing more rice per drop of water: A review. International Research in BioSciences. 2(2): 1-12.
21. Nie L, Peng S, Chen M, Shah F, Huang j, Cui K and Xiang J (2012) Aerobic rice for water saving agriculture, a review. Agronomy for Sustainable Development. 32(2): 411-418.
22. Rezaei M, Motamed M K, Yousefi A and Amiri A (2010) Evaluation of different irrigation managements on rice yield. Water and Soil. 24: 565-573.
23. Singh S, Shukla U N, Khan I M,  Sharma A, Pawar K, Srivastawa D, Sisodia V A N D A N A, Singh L B,  Jerman L B  and Singh S (2013) Technologies for water-saving irrigation in rice. International Agriculture and Food Science Technology. 4(6): 531-536.
24. Siyal A  A  and Skaggs  T  H  (2009) Measured and Simulated Soil Wetting Patterns under Porous Clay Pipe Sub-Surface Irrigation. Agricultural Water Management. 96(6): 893-904.
مدیریت آب و آبیاری
دوره 8، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 27-38

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار