تاثیر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و راندمان مصرف آب ذرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه

چکیده

بحران کمبود آب به عنوان عامل اصلی محدودیت زراعت در فصل رشد گیاه مطرح می­باشد. برای گیاهان مختلف شناخت زمان‌های حساس برای حصول به حداکثر عملکرد و مقدار آب آبیاری ضروری است. لذا به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد ذرت، تحقیقی به مدت سه سال (1388، 1389 و 1390) در استان مازندران صورت گرفت. آزمایش در چهار تکرار به صورت بلوک­های کامل تصادفی و با نه تیمار انجام شد. تیمارهای آبیاری بر اساس 30، 60 و 90 درصد تخلیه رطوبت قبل و بعد از گلدهی ذرت اعمال شد. مقدار آب آبیاری به روش وزنی و با هدف رساندن رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی تعیین شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین مرکب سه ساله نشان داد بیشترین مقدار عملکرد (13400 کیلوگرم در هکتار)، بهره­وری مصرف آب (3 کیلوگرم بر مترمکعب) و بهره­وری مصرف آب آبیاری (25/4 کیلوگرم بر مترمکعب) مربوط به تیمار 30 درصد تخلیه رطوبت قبل و 30 درصد بعد از گلدهی بود. به طور کلی می­توان نتیجه گرفت که افزایش تنش قبل از گلدهی بر عملکرد محصول و بهره­وری مصرف آب گیاه ذرت بسیار تاثیر گذار بوده است. به طوری­که افزایش تنش قبل از گلدهی باعث کاهش شدیدتر عملکرد و بهره وری مصرف آب ذرت شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of water stress at different growth stages on yield and water use efficiency of maize

چکیده [English]

Water crisis is a main factor of crop cultivation limit in growing season. For different ‎crops, knowledge of sensitive irrigation timing is necessary for maximizing yield and amount of ‎irrigation water. Thus in order to investigate the effect of water stress on different growth stage of ‎maize, a field study was carried out during 2009 to 2011 growing season in Mazandaran province. ‎Experiment was‏ ‏conducted using randomized complete block design with four replications and ‎nine treatments. Irrigation treatment was tested with 30, 60 and 90% water depleted before and ‎after flowering stage. The amount of irrigation water was determined by weighing method to ‎reach soil moisture to the field capacity. The results of the comparison of the three-year average ‎yield showed that the highest yield (13400 kg ha-1), water use efficiency (3 kg /m3) and irrigation ‎water use efficiency (4.25 kg /m3) were obtained by 30% water depletion before and after ‎flowering stage treatment. In general, it can be concluded that increased stress before flowering ‎had a significant effect on yield and water use efficiency of maize. So, the increase in stress ‎before flowering caused a more severe reduction in the yield and water use efficiency of maize.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evapotranspiration
  • Flowering
  • growth stage
  • irrigation water
  • Water depletion

مراجع

  1. اکبری نودهی د ( 1387) تأثیر روش های آبیاری شیاری و مقادیر آب آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب ذرت علوفه ای. مجموعه مقالات دومین سمینار راهکارهای بهبود و اصلاح سامانه های آبیاری سطحی، کرج، ایران.
  2. اکبری نودهی د ( 1389) برآورد ضریب تشت تبخیر به­منظور محاسبه تبخیر- تعرق (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک ساری). پژوهش در علوم زراعی. 7: 74-65.
  3. اکبری نودهی د.، کاوه ف.، صدقی ح. و مجاوریان م ( 1389) بررسی رابطه میزان مصرف آب و عملکرد محصول ذرت در استان مازندران. پژوهش و سازندگی (نشریه زراعت). 89: 33-25.
  4. جارالهی ر. و مهدیان م ( 1379) واکنش عملکرد محصول نسبت به آب. ترجمه نشریه فائو 33.
  5. جعفری ح.  و حامدی ف (١٣٨٧) مدیریت آبیاری در سطح مزارع ذرت با حذف آبیاری در مراحل مختلف رشد و بررسی تابع تولید آن. مجموعه مقالات دومین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، اهواز، ایران.
  6. رشیدی ش (1384) بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت TC647 در شرایط آب و هوایی خوزستان. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان. اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد.
  7. سیلسپور م.، جعفری پ. و ملاحسینی ح (١٣٨٥) مطالعه اثرات تراکم بوته و تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی ذرت (KSC- 301). پژوهش در علوم کشاورزی. 2(2): 24-13.
  8. علیزاده ا (1389) رابطه آب و خاک و گیاه. چاپ دوم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. چاپ چهارم. 484 صفحه.
  9. مساوات س ا.، آساد م.، کامگار حقیقی ع.، امام ی.، شاهی ع. و خردنام م (1381) ارزیابی تغییرات مهم زراعی در دو شرایط تنش رطوبتی و آبیاری مطلوب در ذرت.  مجموعه مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، کرج، ایران.
  10. Al-Kaisi M M and Broner I (1992) Crop Water Use and Growth Stages. Colorado State University Extension. No. 4.715.
  11. Allen R G., Pereira L S., Raes D and Smith M (1998) Crop evapotranspiration guidelines for computing crop water requirements. Irrigation and Drainage Paper 56, FAO, Rome, Italy. 300 p.
  12. Calir R (2004) Effect of water stress at different development stages on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crops Research. 89(1): 1-16.
  13. Dagdelin N., Yilmaz E., Sezgin F and Gurbuz T (2006) Water-yield relation and water use efficiency of cotton (Gossypium hirsutum L.) and second crop corn (Zea mays L.) in western Turkey. Agricultural Water Management. 82(1-2): 63-85.
  14. Farre I and Faci J M (2009) Deficit irrigation in maize for reducing agricultural water use in a Mediterranean environment. Agricultural Water Management. 96: 383–394.
  15. Ghadiri H and Majidi M (2003) Effect of different nitrogen fertilizer levels and moisture stress during milky and dough stages on grain yield, yield components and water use efficiency of corn (Zea mays L.). Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 7(2): 103-113.
  16. Ghooshchi F., Seilsepour M and Jafari P (2008) Effects of water stress on yield and some agronomic traits of maize (KSC-301). American-Eurasian Journal Agriculture and Environmental Sciences. 4 (3): 302-305.
  17. Howell T A., Yazar A., Schneider A D., Dusek D A and Copeland K S (1995) Yield and water use efficiency of corn in response to LEPA irrigation. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers. 38: 1737-1747.
  18. Huang M., Callich J and Zhong L (2004) Water-yield relationships and optimal water management for winter wheat in the loes plateau of china. Irrigation Science. 23:47-54.
  19. Igbadun H E., Mahoo H F., Tarimo A K P R and Salim B A (2006) Crop water productivity of an irrigated maize crop in Mkoji sub-catchment of the Great Ruaha River Basin, Tanzania. Agriculture Water Management. 85: 141-150.
  20. Katerji N., Hoorn J W., Hamdy A., Karam F and Mastrorilli M (1996) Effect of salinity on water stress, growth and yield of maize and sunflower. Agriculture Water Management. 30: 237-249.
  21. Koksal H and Kanber R (1998) Water-yield relations on second crop maize under Cukurova conditions. Proceedings of the Symposium on Agriculture and Forest Meteorology. Turkey.
  22. Mansouri Far C., Modarres Sanavy S A M and Saberali S F (2010) Maize yield response to deficit irrigation during low-sensitive growth stages and nitrogen rate under semi-arid climatic conditions. Agricultural Water Management. 97: 12–22.
  23. Oktem A., Simsek M and Oktem A G (2003) Deficit irrigation effects on sweet corn (Zea mays saccharata sturt) with drip irrigation system in a semi-arid region. I. Water- yield relationship. Agriculture Water Management. 46: 1-13.
  24. Pandey R K., Marienville J W and Adum A (2000) Deficit irrigation and nitrogen effect on maize in a Sahelian environment. I. Grain yield components. Agricultural Water Management. 46: 1-13.
  25. Plaut Z (1995) Sensitivity of crop plants to water stress at specific developmental stages, reevaluation of experimental findings. Plant Sciences. 43(2): 99-111.
  26. Sborn S L., Shepers J S., Fransis  D D and Schlemmer  M R (2002) Use of spectral radiance to in season biomass and grain yield in nitrogen water-stressed corn. Crop Science. 42:165-171.
  27. Steele D D., Gregor B L and Shae J B (1997) Irrigation scheduling methods for popcorn in the northern Great Plains. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers. 40(1):149-155.
  28. Tolk J A., Howell T A and Evett S R (1998) Evapotranspiration and yield of corn grown on three high plains soils. Agronomy Journal. 90:447-454.
  29. Westage M and Boyer J S (1986) Reproduction at low silk and pollen water potential in maize. Crop Science. 26:951-956.
  30. Yazar A T., Howell A., Dusek D A and Copeland K S (1999) Evaluation of crop water stress index for LEPA irrigated corn. Irrigation Science. 18: 171-180.
  31. Yazar A., Sezen S M and Gencel B (2002) Drip irrigation of corn in the Southeast Anatolia Project (GAP) area in Turkey. Irrigation and Drainage. 51:293- 300.
مدیریت آب و آبیاری
دوره 7، شماره 2
مهر 1396
صفحه 305-318

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار