تأثیر آبیاری با زهاب نیشکر بر خواص فیزیکی و هیدرولیکی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

ببه‌منظور آگاهی از تأثیر آبیاری با زهاب مزارع نیشکر کشت و صنعت سلمان فارسی بر خواص فیزیکی و هیدرولیکی خاک، پژوهشی در مزرعة تحقیقاتی آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز، در چارچوب طرحی کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آبیاری به‌صورت (1) اختلاط 75 درصد آب رودخانة کارون + 25 درصد زهاب مزرعة نیشکر، (2) اختلاط 50 درصد آب رودخانة کارون + 50 درصد زهاب مزرعة نیشکر، (3) اختلاط 25 درصد آب رودخانة کارون + 75 درصد زهاب مزرعة نیشکر و (4) تیمار شاهد (100 درصد آب رودخانة کارون) استفاده شد. تیمارهای آبیاری حاصل از اختلاط زهاب مزارع نیشکر کشت و صنعت سلمان فارسی و آب رودخانة کارون در سه تکرار و تیمار شاهد (100 درصد آب رودخانة کارون) در یک تکرار انتخاب شد. خواص فیزیکی و هیدرولیکی خاک شامل وزن مخصوص ظاهری، تخلخل کل، رطوبت ظرفیت زراعی، رطوبت نقطة پژمردگی دائم، هدایت هیدرولیکی اشباع و سرعت نفوذپذیری نهایی به‌مدت چهار ماه و در سه عمق (0-30، 30-60، 60-90 سانتی‌متری) خاک ارزیابی شد. نتایج نشان داد با افزایش شوری آب آبیاری، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت ظرفیت زراعی و رطوبت نقطة پژمردگی دائم، به‌ترتیب 82/7، 26/25 و 41/23 درصد افزایش معنادار (05/0 >P) و هدایت هیدرولیکی اشباع، سرعت نفوذپذیری نهایی و تخلخل کل خاک به‌ترتیب 23/22، 02/29 و 9/9 درصد کاهش معنادار (05/0 >P) یافت. زیاد بودن میزان سدیم موجود در زهاب مورد استفاده در این پژوهش، سبب تخریب ساختمان خاک و پراکندگی ذرات خاک شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of irrigating with sugar cane drain water on physical and hydraulic properties of soil

نویسندگان [English]

  • Anahita Hadi Ghanavat
  • Abdali Naseri
  • Saeed Boroomand Nasab
Shahid Chamran University of Ahvaz
چکیده [English]

Considering the effect of irrigating with Salman Farsi agro-industry sugar cane drain water farms on physical and hydraulic properties of soil, this study was conducted with a random scheme framework at irrigation and drainage research in farm of Shahid Chamran University of Ahvaz. Irrigation treatments were included mixing of Salman Farsi agro-industry sugar cane drain water farms and Karun River water: (1) mixing 75% Karun River water +25% sugar cane drain water farm, (2) mixing 50% Karun River water + 50% sugar cane drain water farm, (3) mixing 25% Karun River water + 75% sugar cane drain water farm, and (4) control treatment (100% Karun River water). The irrigation treatments resulting from mixing Salman Farsi agro-industry sugar cane drain water farms and Karun River water in three repetitions and control treatment (100% Karun River water) was selected in one repetition. Physical and hydraulic properties of soil including bulk density, total porosity, field capacity moisture and permanent wilting point moisture, saturated hydraulic conductivity and ultimate infiltration rate were measured in three depths (0-30, 30-60, and 60-90 cm) and during four months. Results demonstrated that increasing the salinity of irrigation water significantly increased bulk density, field capacity moisture, and permanent wilting point moisture, about 7.82%, 25.26% and 23.41% respectively (P<0.05), and significantly decreased saturated hydraulic conductivity, ultimate infiltration rate, and total prosity of soil about 22.23%, 29.02% and 9.9% respectively (P<0.05). High sodium levels in drain water used in this study, cause damage to thesoil structure and distribution of soil particles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Karun River
  • Mixing
  • quality of irrigation water
  • salinity of irrigation water
  • Salman Farsi agro-industry
  1. امدادم. (1386) تأثیر کیفیت آب آبیاری (شور- سدیمی) بر خواص فیزیکی خاک بر آبیاری جویچه‌ای. دهمین کنگرة علوم خاک، ایران.
  2. پارسافر ن. معروفی ص. مصداقی م. رحیمی ق. و فرهنگی م.ب. (1390) تغییرات پارامترهای هیدرولیکی و نفوذ غیراشباع آب به خاک تحت تأثیر کاربرد فاضلاب در کشت سیب زمینی در شرایط لایسیمتری. دانش آب و خاک، 21(2): 159-173.
  3. حاج‌رسولیها ش. (1382) کیفیت آب برای کشاورزی. چاپ دوم، مرکز نشر دانشگاهی تهران، تهران، 255 ص.
  4. حنیفه‌لو ا. (1384) بررسی تأثیر کاربرد پساب فاضلاب شهر اهواز بر خصوصیات فیزیکی، هیدرولیکی و شیمیایی خاک در یک دورة کوتاه‌مدت. دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد.
  5. ﺧﺘﺎﺭ م. (1386) ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺷﻮﺭﻱ ﻭ ﻗﻠﻴﺎﺋﻴﺖ ﺁﺏ ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ ﺑﺮ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﻭ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺧﺎﻙ. دانشگاه بوعلی سینا، همدان، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد.
  6. سپاسخواه ع. (1385) بررسی برهم‌کنش کم‌آبیاری و شوری بر رشد و عملکرد برنج. دانشگاه شیراز، شیراز.
  7. طرزی آ. (1388) ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ ﺑﺎ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﺯهاﺏ ﻭ ﺁﺏ ﺭﻭﺩﺧﺎنة ﻛﺎﺭﻭﻥ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻫﻴﺪﺭﻭﻟﻴﻜﻲ ﺧﺎﻙ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ. دانشگاه شهید چمران، اهواز، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد.
  8.  قلمباز س. (1387) بررسی تأثیر پساب مجتمع فولاد خوزستان بر روی خواص فیزیکی، شیمیایی و هیدرولیکی خاک در یک دورة کوتاه‌مدت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، اهواز، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد.
  9. نیک‌روش ا. (1391) بررسی اثرات کدورت و سطوح مختلف شوری آب آبیاری بر خواص فیزیکی و هیدرولیکی خاک. دانشگاه شهید چمران اهواز، پایان‌نامة کارشناسی ارشد.
  10. Ayers J.E. and Schoneman R. (1993) Long term use of saline water for irrigation. Irrigation Science, 14(1): 27-34.
  11. Flagella Z. Giuliani M.M. Rotunno T. Di Caterina R. and De Caro A. (2004) Effect of saline water on oil yield and quality of a high oleic sunflower. European Agronomy, 21(3): 267-272.
  12. Goncalves R. Gloaguen T. Folegatti M. Libardi P. Lucas Y. and Montes C. (2010) Pore size distribution in soils irrigated with sodic water and wastewater. Soil Science, 34: 701-707.
  13. Qadir M. Ghafour A. and Murteza G. (2001) Use of saline-sodic waters through phytoremediation of clacareus saline-sodic soils. Agricultural Water Management, 50: 197-210.
  14. Siddique Shakir M. Hassan A.U. and Razzaq A. (2002) Effect of salts on bulk density, particle density and porosity of different soil series. Plantscience, 1(1): 5-6.
  15. Tedeschi R. (2005) Effect of irrigation with saline water of water of different concentration on soil physical and chemical characteristics. Agriculture Water Management, 77: 308-322. 
  16. Warrence N. Pearson K. and Bauder J. (2002) Basics of salinity and sodicity effects on soil physical properties. Resources and Environmental Science, Montanta State University-Bozeman.