تأثیر کم‌آبیاری بر بهره‌وری مصرف آب، عملکرد و اجزای آن در گیاه پنبه (رقم ’ورامین‘)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کرمان، دانشگاه شهید باهنر، دانشکده کشاورزی، گروه آبیاری، تخصص: کم آبیاری/ سیستم های آبیاری سطحی/ سیستم های آبیاری تحت فشار

2 کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان

3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان

چکیده

محدودیت منابع، استفاده بهینة آب در کشاورزی را الزامی کرده است. برای بهینه‌سازی مصرف آب گیاه پنبه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در حاجی‌آباد (استان هرمزگان) اجرا شد. تیمارها سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی) و دو سیستم آبیاری (قطره‏ای سطحی و زیرسطحی) بود. نتایج نشان داد در هر دو سیستم، گیاهان تحت تیمارهای 60 و 80 درصد، به‌ترتیب 3200 و 1500 مترمکعب آب در هکتار نسبت به آبیاری کامل، صرفه‌جویی داشت. نسبت به تیمار شاهد (آبیاری کامل) بهره‌وری آب در گیاهان تحت تیمار 80 درصد، 7/0 درصد افزایش و در تیمار 60 درصد 8/3 درصد کاهش داشت. در عملکرد گیاهان تحت تیمارهای 60 و 80 درصد نیاز آبی نسبت به آبیاری کامل، به‌ترتیب 2/37 و 6/15 درصد، تعداد غوزه 37 و 5/9 درصد و وزن غوزه 5/24 و 3 درصد کاهش داشت. عملکرد محصول، بهره‌وری آب، تعداد غوزه در بوته و وزن غوزه در سیستم آبیاری قطره‌ای زیرسطحی نسبت به قطره‌ای سطحی 1/12، 7/12، 2/27 و 5/17 درصد بیشتر بود. بنابراین، آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با 80 درصد نیاز آبی در کشت پنبه راهکار مناسبی برای صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهره‌وری در دوره‌های خشک‌سالی منطقه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of deficit irrigation on water use efficiency, yield and it's components of cotton (‘Varamin’ cultivar)

نویسندگان [English]

  • Abbas Rezaei Estakhroeih 1
  • Mohsen Irandost 2
  • Majid Kambakhsh 3
1 Shahid Bahonar University, Kerman
2 Kermanو Azad University of Kerman branch
3 Azad University of Kerman branch
چکیده [English]

The scarcity of water resources indicates optimum use of the water in the agricultural field. For optimizing water consumption of cotton, a field experiment conducted in Hadji Abad, located in the Hormozgan province. The experiments were conducted in a split plot design based on the Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications. The treatments were comprised of three levels of the crop water requirements (i.e. irrigation based on 100, 80 and 60 percent of crop water requirement) in main plot and with the two irrigation systems (surface and subsurface drip irrigation). The results showed in both systems, 60 and 80 percent caused parsimony of water usage, respectively equal to 3,200 and 1,500 m3 ha-1, in comparison with full irrigation. Water use efficiency in 80 percent treatment, increased 0.7 percent, in 60 percent treatment, decreased 3.8 percent in comparison with full irrigation. In plants treated with 60 and 80 percent of the irrigation water requirements, yield, respectively 37.2 and 15.6 percent, the number of bolls, 37 and 9.5 percent and boll weight 24.5 and 3 percent decrease. The yield, water use efficiency, number of bolls per plant and bolls weight in subsurface drip irrigation increased 12.1, 12.7, 27.2 and 17.5 percent, respectively, comparison to surface drip irrigation. Therefore, for cotton cultivation in Hadji Abad area, application of the subsurface drip irrigation system with 80 percent of water requirement pattern is the best way to increase the water use efficiency for the drought years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • Hadji Abad
  • optimizing water use
  • surface and subsurface drip irrigation
  • Water use efficiency

مراجع

  1. افراسیاب پ.، دلیری م.، اسدی ر. و محمدی ا (1394) تاثیر مکش خاک و شوری آب بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه. پژوهش­های تولید گیاهی. 22(3): 295-311.
  2. افشار ه. و مهرآبادی ح ر (1386)  بررسی عملکرد پنبه و اجزاء آن در دو روش آبیاری قطره­ای و شیاری. نهال و بذر. 23(4): 557-570.
  3. انصاری ح.، شریفان ح. و داوری ک (1388) اصول و عملیات آبیاری عمومی. انتشارات جهاد دانشگاهی. 316 صفحه.
  4. جعفر آقایی م. و جلالی ا ه (1391) تاثیر کم­آبیاری بر تولید دو رقم پنبه در استان اصفهان. تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. 2(6): 145-152. 
  5. خدابنده ن (1385) زراعت گیاهان صنعتی. چاپ سوم، انتشارات سپهر. 504 صفحه.
  6. دستورانی م ت.، صادق­زاده م ع. و حشمتی م (1386) بررسی کارآیی آبیاری زیرسطحی در میزان رشد و تولید درختان پسته. علوم و صنایع کشاورزی. 22(1): 35-47.
  7. دهقانی م.، جعفر آقایی م. و طباطبایی س ح (1393) بررسی تاثیر برنامه آبیاری بر عملکرد و برخی اجزای آن در دو رقم پنبه در اصفهان. پژوهش آب در کشاورزی. 28(3): 561-569.
  8. رحیمیان م ح. و کاخکی ع (1386) نیاز آبی گیاه پنبه و ضریب گیاهی kc مربوط به آن روش لایسیمتر در منطقه کاشمر. علوم آب و خاک. 21(1): 141–145.
  9. رستگار م ع (1385) زراعت گیاهان صنعتی. چاپ اول، انتشارات برهمند. تهران. 479 صفحه.
  10. علیزاده ا (1384) رابطه آب و خاک وگیاه. چاپ هفتم، دانشگاه امام رضا. مشهد. 470 صفحه.
  11. علیزاده ا (1388) اصول و عملیات آبیاری قطره­ای. انتشارات دانشکده کشاورزی دانشگاه امام رضا (ع)، مشهد. 494 صفحه.
  12. کریمی گوغری ش.، اسدی ر. و محمد رضا خانی م ر (1392) تاثیر کم­آبیاری و شیوه کارگزاری لوله آبده در افزایش بهره­وری مصرف آب پنبه. پژوهش آب در کشاورزی. 27(2): 149-157.    
  13. کوچکی ع (1388) زراعت در مناطق خشک. چاپ دهم. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه فردوسی، مشهد. 202 صفحه.
  14. ناصری ف (1374) پنبه. انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 901 صفحه.
  15. نخجوانی­مقدم م م.، صدر قائن ح. و دهقانی سانیچ ح (1386) کاربرد سیستم آبیاری قطره­ای بر بهبود کارآیی مصرف آب محصولات ردیفی. مجموعه مقالات سمینار علمی طرح ملی آبیاری تحت فشار و توسعه پایدار: 591 – 597.
  16. Ayars J E., Hutmacher R B., Vail S S. and Schoneman R. A (1991) Cotton response to nonuniform and varying depths of irrigation. Agricultural Water Management. 19(2): 151-166.
  17. Cetin O. and Bilget L (2002) Effects of different irrigation methods on shedding and yield of Cotton. Agricultural Water Management. 54(1): 1–15.
  18. Chun-yan W., Akihiro I., Mao-song L I. and Dao-Long W (2007) Growth and eco-physiological performance of cotton under Water stress conditions. Agricultural. Sciences in China. 6(8): 949-955.
  19. Dagdelen N., Basal H., Yılmaz E., Gurbuz T. and Akcay S (2009) Different drip irrigation regimes affect Cotton yield, water use efficiency and fiber quality in western Turkey. Agricultural water management. 69(1): 111 – 120.
  20. Jenkins J N., Mccarty J C. and Parrott W L (1990) Effectiveness of fruiting sites in cotton yield. Crop Science 30:365-369.
  21. Jensen M (1993) Water management and conservation: Is Yuma ready for drip. Arizona published. 1(2): 55-62.
  22. Kalfountzos D., Alexiou I., Kotsopoulos S., Zavakos G. and Vyrlas P (2007) Effect of subsurface drip irrigation on Cotton plantations. Water resource management. 21(8): 1341 – 1351.
  23. Onder D., Akiscan Y., Onder S. and Mert M (2009) Effect of different irrigation water level on cotton yield and yield components. African Journal of Biotechnology. 8(8): 1536-1544.
  24. Sander J Z. and Bastiaanssen W G M (2004) Review of measured crop water productivity values for irrigation wheat, rice, cotton and maize. Agricultural Water Management. 69(2): 115-133.
  25. Unlu M., Kanber R., Levent D K., Tekin S. and Kapur B (2010) Effect of deficit irrigation on the yield and yield components of drip irrigation cotton in Mediterranean environment. Agricultural Water Management. 98(4): 597-605.
  26. White S C. and Raine S R (2004) Identifying the potential to apply deficit irrigation strategies in cotton using large mobile irrigation machines. 4th international crop science congress. Brisbane, Australia, 26 September-1 October.
  27. Whitaker J R., Ritchie G L., Bednarz C W. and Mills C I (2008) Cotton subsurface drip and overhead irrigation efficiency, maturity, yield, and quality. American Society of Agronomy. 100(6):1763-1768.
  28. www.http://donya-e-eqtesad.com/news/829476
مدیریت آب و آبیاری
دوره 6، شماره 2
آبان 1395
صفحه 205-216

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار