استفاده از مدل شباهت به گزینۀ ایده‌آل اصلاحی جهت ارزیابی گزینه‌های مدیریت سیلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت - ایران

2 دانشیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت – ایران

چکیده

استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره به‌عنوان یک سیستم تصمیم‌گیری در مدیریت سیلاب، تأثیر بسزایی دارد. در این مقاله به‌منظور مدیریت سیلاب در رودخانۀ گرگانرود، از مدل تصمیم‌گیری چند‌معیارۀ شباهت به گزینۀ ایده‌آل، در رتبه‌بندی هفت گزینۀ مدیریت سیلاب شامل حفظ شرایط طبیعی، بهره‌برداری از سد گلستان، احداث گوره، احداث کانال انحراف، سامانۀ پیش‌بینی و هشدار سیل، استفاده از بیمۀ‌ سیل و سامانۀ پیش‌بینی و هشدار سیل همراه با بیمۀ‌ سیل استفاده شده‌ است. به‌منظور ارزیابی گزینه‌ها علاوه بر ارزش کمی معیارهای اجتماعی، فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی، از وزن معیارها نیز استفاده شده‌ است. این داده‌ها بر اساس قضاوت کارشناسی به‌دست آمده‌ است. به‌دلیل محدودیت‌های مدل شباهت به گزینۀ ایده‌آل، از مدل اصلاحی آن استفاده شده و نتایج آنها با یکدیگر مقایسه شده‌ است. نتایج نشان داد که مدل اصلاحی هم در رتبه‌بندی و هم در تحلیل حساسیت وزن معیار، بهتر از مدل قبلی آن عمل کرده‌ است. این مدل اهمیت بیشتری به معیارهای اجتماعی و زیست‌محیطی می‌دهد و برای رتبه‌بندی گزینه‌های مدیریت سیلاب در این مقاله توصیه شده‌ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of Flood Management Options by M-TOPSIS Model

نویسندگان [English]

  • Nastaran Chitsaz 1
  • Mohammad Ebrahim Banihabib 2
چکیده [English]

The multi-criteria decision making model is an important tool for decision making in water resource management. In this paper, the TOPSIS model was used to rank seven flood management options in the Gorganrood river flood management project, including conservation of natural condition, Golestan reservoir management, levee construction, diversions-channel construction, flood forecasting and warning system, flood insurance, and integration of flood warning system and flood insurance. Economical, technical, social and environmental qualitative values and criteria weights were determined by expert judgment and used to evaluate options. Due to limitations in the TOPSIS model, the M-TOPSIS model was used and obtained results were compared with the TOPSIS model outputs. The results showed that the M-TOPSIS model would produce better results for ranking options and sensitivity analysis of criteria weights. Therefore, given the significance of social and environmental criteria, this model is recommended for ranking flood management options. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Flood Management
  • Gorganrood
  • Multi-Criteria Decision Making
  • M-TOPSIS model
  • Sensitivity Analysis