بررسی تغییرات ریخت‌‌شناسی مصب‌‌ها (شبیه‌سازی عددی رودخانه شلمانرود با نرم‌افزار MIKE21)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

ویژگی‌های هندسی و ریخت‌‌شناسی هر رودخانه از مشخصه‌‌های اصلی آن به‌شمار می‌‌آید که به‌وسیله‌ آن برنامه‌‌ریزی مدیریتی حوضه و حفظ منابع طبیعی پیرامون آن انجام می‌‌پذیرد. مصب‌‌ها در دهانه رودخانه‌‌ها در یک منطقه مرزی بین دریا و خشکی تشکیل می‌‌شوند. تغییر شکل مصب‌‌ها بر اثر رسوب‌گذاری و فرسایش، باعث تغییر الگوی جریان رودخانه می‌‌شود. در این پژوهش از مدل هیدرودینامیک (HD) برای محاسبه مقادیر دبی و سرعت و از مدل انتقال رسوب (ST) برای محاسبه بار معلق و تراز بستر استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل هیدرودینامیک نشان داد که حداکثر سرعت در 17 کیلومتری ایستگاه شلمان (ابتدای بازه سوم) تقریباً 7/4 متر بر ثانیه است. این مقدار با نزدیک‌شدن به انتهای مصب تا حدود 5/1 متر بر ثانیه کاهش می­یابد. به‌دلیل اهمیت نقش سیلاب­ها در تغییرات بستر، مدل با استفاده از دبی سیلاب 25 ساله رودخانه شلمانرود (355 مترمکعب بر ثانیه) برای بازه‌ یک ساله اجرا شد. پس از آن مسیر رودخانه به سه قسمت تقسیم شد و رفتار رودخانه شلمانرود با توجه به تغییر شکل­ ایجادشده در مقاطع هر قسمت بررسی شد. بیش‌ترین مقدار رسوب‌گذاری در قسمت اول در حالت غیرسیلابی 41/0 متر و در حالت سیلابی 1/1 متر است. در قسمت دوم رسوب‌گذاری افزایش می­یابد و در حالت غیرسیلابی به 8/0 متر و در حالت سیلابی به 2 متر می­رسد. در قسمت سوم مقدار رسوب‌گذاری بیش‌تراز قسمت­های اول و دوم خواهد بود. بیش‌ترین مقدار رسوب‌گذاری در این قسمت در حالت غیرسیلابی 53/0 متر و در حالت سیلابی 4/1 متر می‌‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation of morphological changes of estuaries (Numerical simulation of Shalmanrood river with MIKE21 software(

نویسندگان [English]

  • sara ghaffari 1
  • Seyed Hossein Ghoreishi Najaf abadi 2
  • mohamad reza majdzadeh tatatabaei 2
1 M. Sc., Department of Water Resources Engineering, Faculty of Civil, Water and Environmental Engineering, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Water Resources Engineering, Faculty of Civil, Water and Environmental Engineering, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Geometric and morphological characteristics of each river are its main characteristics by which the management planning of the basin and the conservation of natural resources around it is done. Estuaries are formed at the mouth of rivers in a border area between sea and land. Deformation of estuaries due to sedimentation and erosion changes the pattern of river flow. In this research, the hydrodynamic model (HD) is used to calculate the flow rates and velocity and the sediment transport model (ST) is used to calculate the suspended load and bed level. The results of the hydrodynamic model showed that the maximum speed at 17 km of Shalmaneh station (beginning of the third interval) is approximately 4.7 m /s. This value decreases to about 1.5 meters per second as we approach the end of the estuary. Due to the importance of the role of floods in bed changes, the model was implemented using the 25-year flood discharge of Shalmanrood River (355 cubic meters per second) for a period of one year. After that, the river route was divided into three parts and the behavior of Shalmanrud river was studied according to the deformation created in the sections of each part. The maximum amount of sediment in the first part is 0.41 m in non-flood condition and 1.1 m in flood condition. In the second part, sedimentation increases and in non-flood state reaches 0.8 meters and in flood state reaches 2 meters. In the third part, the amount of sediment will be more than the first and second parts. The maximum amount of sediment in this part is 0.53 m in non-flood condition and 1.4 m in flood condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bed changes
  • estuary
  • hydrodynamic model
  • MIKE21 software
  • morphology
  • numerical simulation
  • sediment transport model
  1. Amirkiai, R., Mehrdad, A., & Ghobraei, A. (2011). Predicting the trend of shoreline changes at the mouth of Sefidrood River (using MIKE21 software), 10th Iran Hydraulic Conference, Rasht, https://civilica.com/doc/140784. (In Persian).
  2. Dissanayake, D.M.P.K., Roel vink, J.A., & Vander Wegen, M. (2008). Effect of sea level rise on inlet morphology. Copedec V11. Dubai, UAE.
  3. Fatemi Nejad, M., & Ghiasi, R. (2021). Investigation of sediment transfer rate in the pond of Shahid Rajaei Port Complex, 7th International Conference on Mechanics, Construction, Industries and Civil Engineering, Tehran, https://civilica.com/doc/1230866. (In Persian).
  4. Ismaili Varki, M., Zamani, A., & Kazemi Rad, M. (2012). Numerical simulation of different route modification options in Pichanrudi rivers (Case study: Shalmanrud river of Guilan province), 11th Iran Hydraulic Conference, Urmia, https://civilica.com/doc/186259. (In Persian).
  5. Kiaei, M. (2012). Physical Modeling of Sediment Transfer Processes in Reservoirs, Ph.D., Islamic Azad University. (In Persian).
  6. MIKE 21 Flow Model FM. Hydrodynamic Module User Guide. MIKE Powered by DHI.
  7. MIKE 21 Flow Model FM. Sand Transport Module, incl. Shoreline Morphology User Guide. MIKE Powered by DHI.
  8. MIKE 21 Flow Model FM. Sand Transport Module, Step-by-step training guide: River application. MIKE Powered by DHI.
  9. MIKE 21 Flow Model FM. Transport Module User Guide. MIKE Powered by DHI.
  10. Naji Abhari, M., Vafghi, M., & Ghodsian, M. (2008). Laboratory and numerical study of scouring in the 9 degree arc, 3rd Water Resources Management Conference, Tabriz, https://civilica.com/doc/50044. (In Persian).
  11. Razzaqi Naini, A. (2010). Presenting the criteria and selecting the appropriate model for dam failure analysis, the second national conference on civil engineering, Islamic Azad University, Khomeini Shahr branch. (In Persian).
  12. Sefidrood Guilan Consulting Engineers. (2010). Land use report, engineering services plan and bed and space studies and the first stage of organizing Chabaksar, Polrud and Shalmanrud rivers, Ministry of Energy, Iran Water Resources Management Company, Gilan Regional Water Joint Stock Company. (In Persian).
  13. Siegle, E., Huntley, D. A., & Davidson, M. A. (2002). Modelling water surface topography at a complex inlet system–Teignmouth, UK. Journal of Coastal Research, (36 (10036)), 675-685.
  14. Taheri, Y., & Jafarzadeh, M. (2020). Modeling of two-dimensional flow and sediment applied to dams on alluvial fans by MIKE21 software, 19th Iranian Hydraulic Conference, Mashhad, https://civilica.com/doc/1168060. (In Persian).
  15. Zanganeh, M., & Haj Momeni, A. (2016). Sediment modeling in Bushehr estuary using MIKE software 21. Marine Engineering, 12 (23), 25-35. https://civilica.com/doc/1144433. (In Persian).