ارزیابی ظرفیت سازگاری کشاورزان در برابر افت کمی و کیفی آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دهستان قنوات)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده‎‌های فنی، دانشگاه تهران، تهران ایران.

2 دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده‎‌های فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده‎‌های فنی، دانشگاه تهران، تهران ایران

چکیده

موضوع برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی به عنوان یک مسئله مشترک در مناطق خشک و نیمه‌خشک در دنیا است. این مسئله در بسیاری از دشت‌های ایران مانند دهستان قنوات قم، سبب افت کمی وکیفی آب زیرزمینی شده‌است و ذی‌نفعان این منابع، با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی ظرفیت سازگاری کشاورزان در برابر افت کمی و کیفی آب زیرزمینی می‌باشد. در همین راستا ابتدا محتوا و ساختار ابعاد ظرفیت سازگاری، با استفاده از مطالعات پیشین شناسایی شده و سپس براساس خروجی تحلیل پاسخ‌های پرسشنامه طراحی شده با استفاده از سنجش پایایی و در نهایت روش معادلات ساختاری، ابعاد مهم و تاثیرگذار در محدوده مطالعاتی بدست آمده است. سپس به منظور بررسی و مقایسه سازگاری روستاهای مختلف، با سنجش ارتباط ابعاد ظرفیت سازگاری و خصوصیات فردی و فنی کشاورزان، شاخص ظرفیت سازگاری ارائه و محاسبه شده‌است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که مهم‌ترین ابعاد تاثیرگذار بر ظرفیت سازگاری، نوآوری و ریسک‌پذیری است، درحالی‌که ابعاد حکمرانی و اعتماد به دولت، تاثیر قابل توجهی بر ظرفیت سازگاری منطقه مطالعاتی نداشتند. این خروجی، نشان از اعتماد پایین کشاورزان این منطقه به سیاست‌های اجرایی دولت در خصوص امور کشاورزی و مدیریت منابع آب زیرزمینی دارد. با محاسبه شاخص ظرفیت سازگاری برای روستاهای مختلف مشخص شد که سه روستای دولت ‌آباد، مومن آباد و عبدالله آباد، بیشترین سازگاری را در این منطقه دارند. در سمت مقابل به سبب تعدد خرده‌مالکان و عدم تمایل به کاشت محصولات جدید، روستاهای والیجرد و مراد آباد دارای کم‌ترین ظرفیت سازگاری هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessing the adaptive capacity of farmers confronting with quantitative and qualitative decline of groundwater (Case study: Qanavat district)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Ramezani 1
  • Maryam Afkhami 2
  • Banafsheh Zahraie 3
1 Graduate Student, School of Civil Engineering, College of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Candidate, School of Civil Engineering, College of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, School of Civil Engineering, College of Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The matter of excessive withdrawal of groundwater resources as a common problem in arid and semi-arid regions of the world has caused depletion in the quantity and quality of groundwater in many plains of Iran, such as Qanavat district in Qom, and the stakeholders of these resources have confronted serious challenges. This research aims to evaluate farmers' adaptive capacity to the quantitative and qualitative decline of groundwater resources. In this regard, first, the content, structure and relative importance of the dimensions of adaptation capacity have been measured using the self-assessment method and psychometric approach. Then, in order to study and compare the adaptation of different villages, the adaptive capacity index has presented and calculated by measuring the relationship between the dimensions of adaptive capacity and individual and technical characteristics of farmers. findings of this research indicate that the most important dimensions influencing adaptive capacity are innovation and risk behavior with highest factor loadings (0.91 and 0.85, respectively), whereas governance and trust in government with lowest factor loadings (0.42 and 0.38, respectively) has not found to be significant dimensions. This finding illustrates the low confidence of farmers in government executive policies on agriculture and groundwater management in this region. Calculating the adaptive capacity index for different villages, it was found that Dolatabad, Momenabad, Seraje and Abdullahabad vllages with more than 0.58 have the highest adaptation in this region. contrarily, due to the multiplicity of smallholders and unwillingness to plant new crops, Valijard and Morad Abad have the lowest adaptation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adaptive capacity index
  • Individual and technical characteristics
  • Quality of groundwater resources
  • Structural Equation Modeling (SEM)

مراجع

  1. Azadi, Y., Yazdanpanah, M., & Mahmoudi, H. (2019). Understanding smallholder farmers’ adaptation behaviors through climate change beliefs, risk perception, trust, and psychological distance: Evidence from wheat growers in Iran. Journal of environmental management, 250, 109456.
  2. Brown, P. R., Nelson, R., Jacobs, P., Kokic, P., Tracey, J., Ahmed, M., & DeVoil. P. (2010). Enabling natural resource managers to self-assess their adaptive capacity. Agricultural Systems, 103(8), 562–568.
  3. Folke, C. (2006). Resilience: the emergence of a perspective for social-ecological systems analyses. Global Environmental Change, 16(3), 253–267.
  4. Ghaempanah, N., & Rahnamaei, M. T. (2020). The role of small towns in sustainable regional development (Case study: Qanavat city-Qom province). In: International Conference on New Ideas in Architecture, Urban Planning, Geography and Sustainable Environment, Mashhad, Iran. (In Persian).
  5. Gupta, J., Termeer, C., Klostermann, J., Meijerink, S., van den Brink, M., Jong, P., Nooteboom, S., & Bergsma, E. (2010). The adaptive capacity wheel: a method to assess the inherent characteristics of institutions to enable the adaptive capacity of society. Environmental Science and Policy, 13(6), 459–471.
  6. Hair, J. F., William B., Barry, B., & Rolph, A. (2010). Multivariate Data Analysis. NJ: Prentice Hall.
  7. Iran Water Resources Management Company. (2013). Update studies of water resources balance of Namak Lake catchment area, report of water resources balance of Qom-Kahak study area (4126), Retrieved from http://wrs.wrm.ir/amar/tbl_amarrequests_add.asp.
  8. Jamshidi, O., Asadi, A., Kalantari, Kh., Moghaddam, S. M., Dadrass, J. F., Azadi, H., Van Passel, S., & Witlox, F. (2020). Adaptive capacity of smallholder farmers toward climate change: Evidence from Hamadan province in Iran. Climate and Development, 12(10), 923–933.
  9. Khanal, U., Wilson, C., Hoang, V. N., & Lee, B. (2018). Farmers' adaptation to climate change, its determinants and impacts on rice yield in Nepal. Ecological Economics, 144, 139–147.
  10. Kirschkamp, A. (2007). A contingency based view of Chief executive officers’ early warning behavior: An Empirical Analysis of German Medium-Sized Companies (Research in Management Accounting & Control). Switzerland: Gabler edition Wissenschaft–Springer.
  11. Lockwood, M., Raymond, C. M., Oczkowski E., & Morrison, M. (2015) Measuring the dimensions of adaptive capacity: a psychometric approach. Ecology and Society, 20(1), 37.
  12. Management and Planning Organization of Qom Province. (2019). Statistical yearbook of Qom province. Retrieved from http://www.mporg.ir/Parg. (In Persian).
  13. Marshall, N. A., Park, S., Howden, S. M., Dowd, A. B., & Jakku, E. S. (2013). Climate change awareness is associated with enhanced adaptive capacity. Agricultural Systems, 117, 30–34.
  14. Mohsenin, Sh., & Esfidani, M. (2014). Structural equation modeling using LISREL software. Tehran: Ketabe mehraban. (In Persian).
  15. Moussavi, H. (2018). The role of social capital in increasing of local stakeholders’ adaptive capacity faced with groundwater level decrease, Master thesis, University of Tehran, Iran. (In Persian).
  16. Nhuan, M.T., Tue, N.T., Hue, N.T.H., Quy, T.D., & Lieu, T.M. (2016) An indicator-based approach to quantifying the adaptive capacity of urban households: the case of Da Nang city, Central Vietnam. Urban Climate, 15, 60–69.
  17. Sarmad, Z., Bazargan, A., & Hejazi, E. (2005). Research methodology in behavioral sciences. Tehran: Entesharat e Agah Institute. (In Persian).
  18. Siders, A. R. (2019). Adaptive capacity to climate change: A synthesis of concepts, methods, and findings in a fragmented field. Wiley interdisciplinary reviews: Climate Change, 10(3), e573.
  19. Trinh, T. Q., Rañola Jr, R. F., Camacho, L. D., & Simelton, E. (2018). Determinants of farmers’ adaptation to climate change in agricultural production in the central region of Vietnam. Land Use Policy, 70, 224–231.
مدیریت آب و آبیاری
دوره 11، شماره 2
شهریور 1400
صفحه 375-389

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار