تأثیر رژیم‌های مختلف آبیاری بر توزیع شوری در خاک تحت سیستم آبیاری قطره‌ای زیر‌سطحی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، تخصص: آبیاری و زهکشی/ سیستم های نوین آبیاری، مدیریت آبیاری، تبخیر و تعرق، کیفیت آب در کشاورزی

2 بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ایران

3 دانشیار بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، ایران

چکیده

مدیریت صحیح آبیاری بر تغییرات شوری در خاک بسیار مؤثر است. در این پژوهش تغییرات شوری خاک تحت رژیم‌های مختلف آبیاری یک باغ پسته تجهیز شده به سامانه آبیاری قطره‌ای زیر‌سطحی مورد بررسی قرار گرفت. تیمار‌های پژوهش شامل رژیم‌های آبیاری مبتنی بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3)، سه عمق نمونه‌گیری 25، 50 و cm 75 و دو زمان آبیاری قبل و بعد از آبیاری بود. نتایج نشان داد که در طول دوره رشد پسته مقدار شوری در پروفیل خاک تحت تأثیر رژیم آبیاری، زمان و عمق خاک بود. رژیم آبیاری I2 به طور متوسط با کاهش مقدار شوری خاک (ECe) در پروفیل خاک نسبت به دو رژیم دیگر برای انتقال شوری به حاشیه پروفیل رطوبتی موفق‌تر بود. با افزایش عمق، میزان شوری به طور معنی‌داری افزایش یافت و عمق cm 75 با مقدار شوری dS/m 5/14 بالا‌ترین مقدار شوری را به خود اختصاص داد. رژیم‌های آبیاری در انتقال نمک به لایه‌های سطحی خاک چندان مؤثر نبودند. اثر متقابل سه‌طرفه رژیم آبیاری، عمق خاک و زمان (قبل و بعد از آبیاری) نیز بالا‌ترین مقدار شوری را در رژیم آبیاری I3 در عمق cm 75 و بعد از آبیاری برابر با dS/m 2/14 نشان داد. نتایج نشان داد که رژیم آبیاری I3 به دلیل عمق آبیاری بیشتر، مقدار بیشتری نمک به خاک منتقل کرده است، بدون اینکه در آبشویی خاک مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of irrigation regimes on salinity pattern in soil under subsurface drip irrigation

نویسندگان [English]

  • Hossein Dehghanisanij 1
  • Hamidreza Haji Agha Bozorgi 2
  • Ali Asghar Ghaemi 3
1 Associate Professor, Specialty: Irrigation and Drainage / Modern Irrigation Systems, Irrigation Management, Evapotranspiration, Water Quality in Agriculture
2 Water Engineering, Faculty of Agriculture, Shiraz University
3 Associate Professor of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Shiraz University
چکیده [English]

Irrigation management is effective on soil salinity variation. Salinity pattern was studied in different soil layer under different irrigation regimes in a pistachio garden equipped to subsurface drip irrigation system. The treatments were three irrigation regimes; control (I1), Irrigation based on irrigation requirement (I2) and I2 plus leaching requirement (I3), three soil depth of 25, 50, and 75 cm from soil surface and before and after irrigation event. According to the results soil salinity change by irrigation regime, time and soil depth layer. The I2 irrigation regime were more effective to move the salinity (ECe) to margin of wetted zone compared to other irrigation regimes. Salinity increased by soil depth and that was higher in 75 cm soil depth with 14.5 dS/m. Irrigation regimes were not effective in moving the salinity to upper part of dripper lateral line. Bilateral impact of irrigation regimes, soil depth, and time before and after irrigation event was also resulted in higher soil salinity in 75 cm soil depth with 14.2 dS/m. The I3 irrigation regime applied more salt to the soil by higher irrigation depth but was not effective to leach out the salt.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leaching
  • Irrigation scheduling
  • Salinity pattern
  • Salt accumulation
  • Irrigation management

مراجع

  1. سجادی م.، زین‌الدینی ع. و محمودی ش (1391) تأثیر کیفیت آب آبیاری بر خصوصیات خاک و عملکرد پسته در دشت رباط شهر بابک.‎ آبیاری و آب. 2(7): 45-36.
  2. سیاری ن.، قهرمان ب. و داوری ک (1386) بررسی کاتیون­های خاک تحت سیستم آبیاری قطره­ای زیرسطحی (SDI) در باغات پسته رفسنجان با آب‌های شور. علوم و صنایع کشاورزی. 21(1): 56-43.
  3. صداقتی ن.، حسینی‌فرد س ج. و محمدی محمدآبادی ا (1391) مقایسه اثرات دو سیستم آبیاری قطره­ای سطحی و زیر­سطحی بر رشد و عملکرد درختان بارور پسته. پژوهش­های آب و خاک ایران. 26(3): 585-575.
  4. علیزاده ا (1388) آبیاری قطره­ای (اصول و عملیات). چاپ­دوم. انتشارات دانشگاه امام رضا. مشهد. 238 ص.
  5. فرشی ع ا.، شریعتی م ج.، جارالهی ر.، قائمی م ح.، شهابی‌فر م. و تولائی م م (1376). برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده باغی و زراعی کشور.‎ جلد دوم. تحقیقات آب و خاک ایران. 394 ص.
  6. قاسم ­زاده مجاوری ف (1369) ارزیابی سیستم ­های آبیاری مزارع: مشهد: آستان قدس رضوی. شرکت بهنشر. 329 ص.
  7. وزارت جهاد کشاورزی (1384) روش­نامه مطالعات توجیه فنی، اقتصادی- اجتماعی و زیست‌محیطی سامانه­ های آبیاری تحت‌فشار. سازمان مدیریت و برنامه­ ریزی کشور. 334: 38-33.
  8. Allen R.G, Pereira L.S, Raes D and Smith M (1998) Crop evapotranspiration: guidelines for computing crop water requirements-FAO Irrigation and Drainage Paper 56. FAO, Rome. 300(9): D05109.
  9. Ayers R.S. and Westcot D.W (1985). Water quality for agriculture. Irrigation and drainage. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, Italy, 29: 1-117.
  10. Burt C, Othman A.A and Paolini A (2003) Salinity patterns on row crops under subsurface drip Irrigation (SDI) on the Westside of the San Joaquin Valley of California. 64 p.
  11. Dehghanisanij H, Agassi M, Anyoji H, Yamamoto T, Inoue M and Eneji A.E (2006) Improvement of saline water use under drip irrigation system. Agricultural Water Management. 85(3): 233-242.
  12. Hansona B.R, Schwankl L. J, Schulbach K. F and Pettygrove G. S (1997) A comparison of furrow, surface drip, and subsurface drip irrigation on lettuce yield and applied water. Agricultural Water Management. 33(2-3): 139-157.
  13. Karlberg L, Rockstrom J, Annandale J.G and Steyn J.M (2007) Low-cost drip irrigation. A suitable technology for southern Africa: An example with tomatoes using saline irrigation water. Agricultural Water Management. 89(1): 59-70.
  14. Khan A.A, Yitayew M and Warrick, A.W (1996) Field evaluation of water and solute distribution from a point source. J.  Irrigation and Drainage Engineering, ASCE. 22(4): 221-227.
  15. Lamm F.R (2016) Cotton, tomato, corn, and onion production with subsurface drip irrigation: A review. Transactions of the ASABE (American Society of Agricultural and Biological Engineers). 59 (1): 263-278.
  16. Mantell A, Frenkel H and Meiri A (1985) Drip irrigation for cotton with saline-sodic water. Irrigation Science. 6(2): 95-106.
  17. Merriam J. L and Keller J (1978) Farm irrigation system evaluation: A guide for management. Agricultural and Irrigation Engineering, Utah State University. 271 p.
  18. Oron G, DeMalach Y, Gillerman L, David I and Lurie S (2002) Effect of water salinity and irrigation technology on yield and quality of pears. Biosystems Engineering. 81: 237-247.
  19. Palacios-Diaz M.P, Mendoza-Grimon V, Fernandez-Vera J.R, Rodriguez- Rodriguez F, Tejedor-Junco M.T and Hernandez-Moreno J.M (2009) Subsurface drip irrigation and reclaimed water quality effects on phosphorus and salinity distribution and forage production. Agricultural. Water Management. 96(11): 1659-1666.
  20. Thorburn P. J, Cook F. J and Bristow K. L (2003). Soil-dependent wetting from trickle emitters: implications for system design and management. Irrigation Science. 22 (3): 121-127.
  21. Wang R, Kang Y, Wan S, Hu W, Liu S and Liu S (2007) Salt distribution and the growth of cotton under different drip irrigation regimes in a saline area. Agricultural Water Management. 100(1): 58-69.
  22. Yamamoto T and Cho T (1978) Distribution of soil moisture content in main root zone and water application efficiency of crops. II. Studies on trickle irrigation method in sand field. Transactions of the Japanese Society of Irrigation, Drainage and Reclamation Engineering. 75: 33-40.
  23. Zhao G.Q, Ma B.L and Ren C.Z (2007) Growth, gas exchange, chlorophyll fluorescence and ion content of naked oat in response to salinity. Crop Science. 47: 123-131.

مدیریت آب و آبیاری
دوره 8، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 15-25

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار