اولویت بندی مدیریتی تعدادی از حوضه های آبریز کشور با استفاده از روش های فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و الگوریتم ترکیبی جدید بر اساس ANP-TOPSIS فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی فوق‌دکتری، گروه سازه‌های آبی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران - ایران

2 استاد، گروه سازه های آبی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران- ایران

چکیده

آب از محورهای اصلی توسعۀ پایدار و رکن اساسی آمایش سرزمین است و مدیریت پایدار کمی و کیفی منابع و مصارف آن، نقش مهمی در ارتقای بهداشت، رفاه اجتماعی و توسعۀ پایدار دارد. از طرف دیگر، با توجه به ارزش اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، سیاسی و زیست­محیطی این مادۀ حیاتی، تصمیم­گیری و مدیریت در زمینۀ منابع آب بسیار مهم است. راهبردهای توسعۀ بلندمدت بخش آب کشور، گذشته از اینکه راهنمای مناسبی برای تدوین برنامه‌های مدیریت آب کشور در حوضه­های آبریز است، با ایجاد هم‌پیوندی در عرصه‌های مدیریت فرابخشی آب، موجب بهره‌برداری بهینه از منابع آب کشور خواهد شد. در برنامه­ریزی کلان ملی، اولویت­بندی حوضه­های آبریز، بخش مهمی از برنامۀ جامع آب در زمینۀ تخصیص منابع برای حوضه­های آبریز است که کمتر به آن توجه شده است. با توجه به اهمیت مسئله و پیچیدگی آن به‌علت وجود راهبردهای مختلف با درجات تأثیر متفاوت و همچنین ارتباطات پیچیدۀ بین راهبردها، در این تحقیق اولویت­بندی حوضه­های آبریز با استفاده از روش ANP و روش ترکیبی ANP با TOPSIS فازی انجام گرفته است. گزینه­های بررسی‌شده، حوضه­های آبریز بحرانی کشور شامل حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه، اترک، سفیدرود، دریاچۀ نمک و زاینده­رود است. نتایج نشان می­دهند که حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه و اترک، به­ترتیب بیشترین و کمترین امتیاز را دارند. این بدان معناست که حوضۀ آبریز ارومیه برای اعمال راهبردهای بخش آب در اولویت قرار دارد و به‌عبارتی بحرانی­ترین حوضه است. درنتیجه، اعمال راهبردهای آب در این حوضۀ آبریز نسبت به دیگر حوضه­ها ضروری­تر است.    
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Watersheds management ranking using Analytical Network Process (ANP) and a hybrid algorithm based on ANP- fuzzy TOPSIS methods

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Leila Razavi Toosi 1
  • Jamal Mohammadvali Samani 2
1 Postdoctoral researcher, Department of Water Structures, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran - Iran
2 Professor, Department of Water Structures, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Water is a main resource in sustainable development planning where the management of quality and quantity of these resources play an important role in public health and social welfare. On the other hand, due to social, economic and environmental values of this vital resource, water resource management is considered as a very important task. The long term water strategies are not only a useful guide in codification of water management plans in watersheds but also affect the optimal utilization of water resources through creating links among different management sectors. In national water allocation planning, ranking watersheds is a serious part of integrated water management which is less referred in the literature. In this study the ANP method and a novel hybrid algorithm based on ANP-FuzzyTOPSIS method are employed and compared. Different critical watersheds in Iran included Oroomeyeh, Atrak, Sefidrood, Namak and Zayandehrood are considered as alternatives. The results indicate that Oroomeyeh and Atrak show the highest and the lowest scores, respectively. It means Oroomeyeh is a critical watershed by considering water strategies and applying water strategies in this watershed is more important than others. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • ANP
  • fuzzy topsis
  • management
  • Ranking
  • Watershed

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار