تحلیل اقتصادی بازار ثانویه آب و تعیین قیمت تعادلی (مطالعه موردی: استان قزوین)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

2 عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی

3 دانشیار گروه حسابداری، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

4 دکتری شیمی، مدیر اجرایی پروژه بازار آب در استان قزوین، قزوین، ایران.

10.22059/jwim.2025.395033.1229

چکیده

افزایش تقاضای آب و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در دشت قزوین منجر به افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و پیامدهای نامطلوب زیست‌محیطی شده است. از سال ۱۴۰۲، بازار سهم آب شامل بازارهای بهره‌وری (فروش آب از کشاورزی به صنعت) و ثانویه (فروش آب از کشاورزی به کشاورزی) به منظور افزایش بهره‌وری و حفاظت از منابع آب زیرزمینی در این استان راه‌اندازی شده است. این پژوهش به منظور شناسایی عوامل موثر بر میزان عرضه، تقاضا و تخمین تابع عرضه، تقاضا و برآورد قیمت تعادلی آب انجام شده است. با استفاده از داده‌های مربوط به حجم آب معامله شده، قیمت فروش، هزینه‌های تولید، مشخصات چاه، تکنولوژی‌های آبیاری، سهم آب سالیانه، سطح زیر کشت، ضریب ذخیره، درآمد کشاورزان و دما از تیر ۱۴۰۲ تا آذر ۱۴۰۳، توابع عرضه و تقاضا با روش رگرسیون حداقل مربعات معمولی برآورد شدند. ضریب قیمت در تابع تقاضا معادل 663/0- و در تابع عرضه معادل 091/2- است. از برابر قرار دادن تابع عرضه و تقاضا، قیمت تعادلی آب در بازار ثانویه 4682 تومان برآورد شد و نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که قیمت تعادلی نسبت به دما حساسیت بالایی دارد و همچنین قیمت تعادلی برآورد شده در بازار آب بیشتر از خسارت اضافه برداشت آب در این دشت است و این موضوع می‌تواند موجب کاهش تمایل کشاورزان به خرید آب از بازار ثانویه و افزایش برداشت غیرمجاز منابع آب زیرزمینی شود. لذا توصیه می‌شود قوانین خسارت اضافه برداشت آب از چاه‌های مجاز بازنگری گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Economic Analysis of the Secondary Water Market and Estimating the Equilibrium Price (Case Study: Qazvin Province)

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Marziye Hosseini 1
  • Hamed Mazandarani Zadeh 2
  • Hamid Azizmohammadlou 3
  • Mohammad Mahjoub 4
1 Ph.D. Student, Water Science and Engineering, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2 water science and engineering group, faculty of agriculture and engineering, Imam Khomeini International University
3 Associate Professor of Accounting Department, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
4 PhD in Chemistry, Executive director of Qazvin province water rights market project, Qazvin, Iran
چکیده [English]

The increase in water demand and the uncontrolled harvesting of groundwater resources in the Qazvin Plain has led to a sharp drop in groundwater levels and adverse environmental consequences. Since 2023, the right market has been established, including productivity markets (selling water from agriculture to industry) and secondary markets (selling water from agriculture to agriculture) in order to increase productivity and protect groundwater resources in the province. The study was conducted to identify factors affecting supply, demand and supply function estimation, demand function and water equilibrium price estimation. Using data on traded water volume, selling price, production costs, well specifications, irrigation technologies, annual water share, cultivated area, storage coefficient, farmer income, and temperature from July 2023 to December 2024, supply and demand functions were estimated using the ordinary least squares regression method. The price coefficient in the estimated demand function is equivalent to -0.663 and in the supply function it is equivalent to -2.091. The equilibrium price of water in the secondary market was estimated at 4682 tomans and the results of the sensitivity analysis showed that the equilibrium price is highly sensitive to temperature , as well as the estimated equilibrium price in the water market is higher than the penalty for excessive water withdrawal in this plain. This can lead to a decrease in farmers' willingness to purchase water from the secondary market and an increase in unauthorized groundwater extraction. Therefore, it is recommended to revise the regulations regarding penalties for excessive water withdrawal from authorized wells.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water rights market
  • Water pricing
  • Demand management
  • Groundwater resources
مدیریت آب و آبیاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 06 شهریور 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار